Zalesie Dolne powstało w wyniku parcelacji dóbr wilanowskich w dwudziestoleciu międzywojennym. Zostało zaprojektowane jako miasto-ogród. W skład miejscowości wchodziły 3 osiedla i do dziś zachował się dawny układ architektoniczny.
Od 1 lipca 1952 Zalesie Dolne jest częścią Piaseczna.
Tyle wstępu. A po ludzku, jest to po prostu raj!
Dojazd z Warszawy jest bezproblemowy (autobus 727 z Metra Wilanowska).
Pięknie tam jest o każdej porze roku, ale najlepiej chyba pojechać w upalny dzień - w lesie jest trochę chłodniej, a i popływać można w stawie na Górkach Szymona (jeszcze nie próbowałam). Poleżeć na wydmie, w lesie sosnowym, nad wodą - marzenie!
Niegdyś dochodziła tu kolejka wąskotorowa, po której pozostała ta piękna stacyjka z lat 30. XX w.
Po błogiej wegetacji udałam się na zwiedzanie, z wcześniej przygotowaną trasą i planem w ręku. Cały czas byłam w lesie!
A oto przegląd najciekawszych miejsc, jakie znalazłam.
W willi "Siedziba" w 1927 r. założono Towarzystwo Przyjaciół Miasta Lasu Zalesie. W czasie okupacji działał tu szpital polowy (do grudnia 1939 r.), było to też miejsce tajnego nauczania.
Po wojnie Ewa Krauze założyła w willi pierwszą szkołę podstawową w Zalesiu Dolnym (tzw. "Stara Krauzówka").
Od 2010 dom jest w rejestrze zabytków.
"Dom zakopiański" został przeniesiony do Zalesia Dolnego z Klikuszowej-Niwy k. Nowego Targu w 1963.
Związany jest z działalnością opozycyjną właścicieli, państwa Doroszewskich, w czasach PRL. W latach 80. ukrywali się tu działacze opozycji, była nielegalna drukarnia.
O "Domu Zośki" było swego czasu głośno, a konkretnie o akcji ratowania go. Należy powiedzieć kilka słów o jego historii:
Profesor Zawadzki [właściciel] był ojcem Tadeusza Zawadzkiego ”Zośki” - wybitnego uczestnika Grup Szturmowych Szarych Szeregów, dowódcy wielu akcji m.in. Akcji pod Arsenałem. W czasie okupacji domek rodziny Zawadzkich był wykorzystywany, jako tzw. „Lokal”. Bywali tu znani z „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego: Jan Bytnar „Rudy”, Aleksander Dawidowski” Alek”, czy Jan Wuttte „Czarny Jaś”. Odbyło się też tam kilka spotkań konspiracyjnych kursów podharcmistrzowskich tzw. „Szkoły za lasem”. Po śmierci Józefa Zawadzkiego dom przejęła Hanka Zawadzka, założycielka Fundacji Harcerek, która przekazała dom w darowiźnie Zgromadzeniu Sióstr Urszulanek.
Od 2007 dom stał pusty, w międzyczasie drobne prace remontowe wykonywali harcerze. Z artykułu Dom Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” wykupiony przez Gminę Piaseczno i Chorągiew Stołeczną ZHP (wpolityce.pl, czerwiec 2017) wynika, że sprawa skończyła się dobrze.
Od 2009 dom jest w rejestrze zabytków.
Towarzystwo Przyjaciół
Cmentarz żydowski jest, obok mykwy w centrum Piaseczna, jedyną pozostałością po Żydach w tym mieście. Został ogrodzony i uporządkowany na początku lat 90. XX w.
Ze strony sztetl.org.pl:
W latach Zagłady na terenie nekropolii Niemcy dokonywali egzekucji obywateli polskich, w tym także osób pochodzenia żydowskiego. Opracowany przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce "Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945 - województwo stołeczne warszawskie" wzmiankuje dokonaną w kwietniu 1943 egzekucję około 30 osób pochodzenia żydowskiego przywiezionych z Warszawy. Tu również chowano ciała Żydów zabitych na terenie Piaseczna, między innymi Jankiela Frydmana, zastrzelonego przez Niemców na plebanii kościoła pw. św. Anny w pierwszych dniach września 1939 r. W 1944 r. na cmentarzu naziści rozstrzeliwali powstańców warszawskich, próbujących przebijać się do lasów chojnowskich.
Po Zalesiu Dolnym można chodzić cały dzień, oglądać zabytkowe wille i oddychać świeżym powietrzem. Ładnych domów jest dużo, nie sposób pokazać wszystkich. Te wydają mi się najciekawsze, mają historię. No i niektórych nie można zobaczyć przez drzewa.
Na koniec jeszcze zdjęcie nowej, ale stylowej, dzwonnicy. Sam kościół nie robi już takiego wrażenia.
Od 1 lipca 1952 Zalesie Dolne jest częścią Piaseczna.
Tyle wstępu. A po ludzku, jest to po prostu raj!
Dojazd z Warszawy jest bezproblemowy (autobus 727 z Metra Wilanowska).
Pięknie tam jest o każdej porze roku, ale najlepiej chyba pojechać w upalny dzień - w lesie jest trochę chłodniej, a i popływać można w stawie na Górkach Szymona (jeszcze nie próbowałam). Poleżeć na wydmie, w lesie sosnowym, nad wodą - marzenie!
Niegdyś dochodziła tu kolejka wąskotorowa, po której pozostała ta piękna stacyjka z lat 30. XX w.
 |
| Zabytkowy budynek stacji kolejki wąskotorowej |
Górki Szymona to dość rozległy teren, stawów jest kilka. Można też wybrać się na spływ kajakowy Jeziorką. Są alejki spacerowe, ławki, plaża. Można i "na dziko", i wśród ludzi.
Po błogiej wegetacji udałam się na zwiedzanie, z wcześniej przygotowaną trasą i planem w ręku. Cały czas byłam w lesie!
A oto przegląd najciekawszych miejsc, jakie znalazłam.
 |
| Willa "Siedziba" z lat 20. XX w..; ul. Anny Jagiellonki 10 |
Po wojnie Ewa Krauze założyła w willi pierwszą szkołę podstawową w Zalesiu Dolnym (tzw. "Stara Krauzówka").
Od 2010 dom jest w rejestrze zabytków.
 |
| "Dom zakopiański", lata 20. XX w.; ul. Anny Jagiellonki 12 |
Związany jest z działalnością opozycyjną właścicieli, państwa Doroszewskich, w czasach PRL. W latach 80. ukrywali się tu działacze opozycji, była nielegalna drukarnia.
 |
"Dom Zośki" z 1929 r.; ul. Królowej Jadwigi 11 (zdj. z 2016)
|
Profesor Zawadzki [właściciel] był ojcem Tadeusza Zawadzkiego ”Zośki” - wybitnego uczestnika Grup Szturmowych Szarych Szeregów, dowódcy wielu akcji m.in. Akcji pod Arsenałem. W czasie okupacji domek rodziny Zawadzkich był wykorzystywany, jako tzw. „Lokal”. Bywali tu znani z „Kamieni na szaniec” Aleksandra Kamińskiego: Jan Bytnar „Rudy”, Aleksander Dawidowski” Alek”, czy Jan Wuttte „Czarny Jaś”. Odbyło się też tam kilka spotkań konspiracyjnych kursów podharcmistrzowskich tzw. „Szkoły za lasem”. Po śmierci Józefa Zawadzkiego dom przejęła Hanka Zawadzka, założycielka Fundacji Harcerek, która przekazała dom w darowiźnie Zgromadzeniu Sióstr Urszulanek.
Od 2007 dom stał pusty, w międzyczasie drobne prace remontowe wykonywali harcerze. Z artykułu Dom Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” wykupiony przez Gminę Piaseczno i Chorągiew Stołeczną ZHP (wpolityce.pl, czerwiec 2017) wynika, że sprawa skończyła się dobrze.
Od 2009 dom jest w rejestrze zabytków.
 |
| Głaz pamiątkowy na rondzie przy ul. Traugutta |
1927 - 2007
Założycielom
Zalesia Dolnego
oraz
Twórcom idei
Miasta Lasu i Ogrodu
dawnym i obecnym
Towarzystwo Przyjaciół
Zalesia Dolnego
 |
| Willa "Jast" z 1933 r.; ul. Moniuszki 7 |
 |
| Cmentarz żydowski z ok. 1860 r.; ul. Tuwima |
 |
| Tumba, czyli półwalec stawiany za macewą |
MIEJSCE
UŚWIĘCONE
KRWIĄ
POLAKÓW
POLEGŁYCH
ZA WOLNOŚĆ
OJCZYZNY
TU W LATACH 1942-1944
HITLEROWCY DOKONALI ZBRODNI
NA PONAD 60 OBYWATELACH POLSKICH
NARODOWOŚCI POLSKIEJ I ŻYDOWSKIEJ
Ze strony sztetl.org.pl:
W latach Zagłady na terenie nekropolii Niemcy dokonywali egzekucji obywateli polskich, w tym także osób pochodzenia żydowskiego. Opracowany przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce "Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945 - województwo stołeczne warszawskie" wzmiankuje dokonaną w kwietniu 1943 egzekucję około 30 osób pochodzenia żydowskiego przywiezionych z Warszawy. Tu również chowano ciała Żydów zabitych na terenie Piaseczna, między innymi Jankiela Frydmana, zastrzelonego przez Niemców na plebanii kościoła pw. św. Anny w pierwszych dniach września 1939 r. W 1944 r. na cmentarzu naziści rozstrzeliwali powstańców warszawskich, próbujących przebijać się do lasów chojnowskich.
Po Zalesiu Dolnym można chodzić cały dzień, oglądać zabytkowe wille i oddychać świeżym powietrzem. Ładnych domów jest dużo, nie sposób pokazać wszystkich. Te wydają mi się najciekawsze, mają historię. No i niektórych nie można zobaczyć przez drzewa.
Na koniec jeszcze zdjęcie nowej, ale stylowej, dzwonnicy. Sam kościół nie robi już takiego wrażenia.
 |
| Dzwonnica z 1959 r.; ul. Modrzewiowa 2 |
19.03.22
I jeszcze jedna ciekawostka - kamień nagrobny z I w. św. pamięci kpt. art. Fryderyka Rausch’a (18.10.1914). Znajduje się przy ogrodzeniu domu na ul. Partyzantów, na wysokości pola uprawnego.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz