Błonie

Z Rokitna do Błonia szłam godzinę. Przywitały mnie przy rondzie 2 kapliczki, nowe albo odnowione, w starym stylu. I bloki. Ale im bliżej centrum, tym było lepiej - naprawdę jest co zobaczyć. Jakby nie patrzeć, Błonie jest jednym z najstarszych miast Mazowsza!

Prawa miejskie Błonie uzyskało w 1380. Rok 1902 był przełomowy w historii miasta z powodu budowy kolei Warszawa - Błonie - Kalisz.

W drodze do kościoła, który jest chyba najważniejszym zabytkiem Błonia, minęłam budynek straży pożarnej. 
Ochotnicza Straż Pożarna powstała w Błoniu w 1905. Społeczny komitet budowy siedziby zdobywał fundusze organizując festyny, loterie, koncerty itp. Budynek powstał w 1914 i w tym samym roku został zajęty przez władze okupacyjne z przeznaczeniem na koszary. Został zniszczony. Podczas wojny polsko-rosyjskiej w latach 1919-21 mieścił się tam szpital wojskowy, sytuacja powtórzyła się we wrześniu 1939.
W budynku działało swego czasu kino Venus, powszechna szkoła siedmioklasowa, odbywały się zebrania, koncerty, wystawy, oraz różne uroczystości, również rodzinne. 
To jedna z najpiękniejszych remiz, jakie widziałam.

Budynek strażnicy, 1914; ul. Jana Pawła II

Kościół Świętej Trójcy należy do najstarszych na Mazowszu, ustępuje tylko świątyni w Czerwińsku. Przyjmuje się, że pochodzi sprzed 1257 (w tym roku został poświadczony). W 1288 został wzniesiony przez księcia mazowieckiego, Konrada II, i oddany pod opiekę zakonników z Czerwińska, którzy byli tu proboszczami aż do 1831. Z kolei na innej tablicy jest informacja, że prawdopodobnie nie został przez niego wzniesiony.
3 tablice, które momentami sobie przeczą, ta jest chyba najbardziej precyzyjna:

W XVII w. kościół przebudowano w stylu barokowym, zaś pod koniec l. 20. XX w. został otynkowany.
Mimo zniszczeń w ciągu swej historii zachował XIII-wieczny układ architektoniczny.

Kościół Świętej Trójcy, 1288, pocz. XVI, XVII/XVIII w.

Obraz MB Różańcowej na blasze, XVIII w.

Dzwonnica, poł. XVIII w.

Ołtarz główny pochodzi z poł. XVII w. Widnieje w nim wizerunek Trójcy Świętej z 1873 oraz 2  postaci biskupów, św. Wojciecha i Stanisława. Późnogotyckie sklepienie kryształowe z 1 poł. XVI w. jest jedyne w tej części Polski.

Ołtarz główny, poł. XVII w., pomalowany na czarno w latach powstania styczniowego

Ołtarz boczny św. Teresy z Lisieux, 1 poł. VIII w., i ambona , XVIII w.

Ołtarz boczny św. Szymona z Lipnicy, 1 poł. VIII w., chrzcielnica, XIX w., i krzyż, 1931

Prospekt organowy, 1 poł. XVII w.

Rzeźba św. Jana Nepomucena, XVIII w.

Rzeźba św. Jana Ewangelisty, XVIII w.

Kaplica Ukrzyżowania Pańskiego

Plebania, 1898

Pobliski cmentarz został założony w 1760. Prowadzi do niego al. MB Bolesnej, obok jest ładny park.
Spośród wielu zabytkowych nagrobków 53 z lat 1834 do początku lat 30. XX w. podlegają ochronie. Jest tu również mogiła zbiorowa poległych we wrześniu 1939 i w styczniu 1945 oraz ziemia z Katynia.
Na cmentarzu chowano żołnierzy różnych narodowości poległych podczas I wojny światowej - zachowały się 2 nagrobki z zatartymi napisami.
Kaplica cmentarna jest nowa, powstała po 1980.

Aleja MB Bolesnej (d. Droga ku Wieczności)

Rokitnica

Jak na każdym cmentarzu, spora dawka lokalnej historii.

Błonie ucierpiało w XVII w. na skutek pożaru podczas potopu szwedzkiego. Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego miasto było odbudowywane, głównie za sprawą księcia Józefa Poniatowskiego, który był dzierżawcą starostwa błońskiego. Pozostała po nim "Poniatówka", niedawno odnowiona, mieszcząca Muzeum Ziemi Błońskiej.
Po 1945 w "Poniatówce" działało gimnazjum i liceum ogólnokształcące, a po przeniesieniu szkół  mieszkali w niej nauczyciele.

Dworek „Poniatówka”, letnia rezydencja ks. Józefa Poniatowskiego, poł. XIX w. (XVIII/XIX w.?); ul. Okrzei

Ratusz powstał w 1843 wg proj. Henryka Marconiego na miejscu dwóch wcześniejszych - drewnianego, który spłonął w 1727, i murowanego z 1776.  Spłonął w 1914 wraz z całym miejskim archiwum. Odbudowany w 1923, przeszedł remonty w 2005 i 2012.
Rynek otaczają kamieniczki nie zawsze szczęśliwie odrestaurowane, np. restauracja Rynek MMXII w kamienicy z 1890, czego zupełnie nie widać :(

Ratusz, 1843

Pomnik Hymnu Narodowego (w Błoniu mieszkali rodzice gen. Jana Henryka Dąbrowskiego )

Ul. Sienkiewicza, za ratuszem

W 1928 Błonie zamieszkiwało 4361 katolików, 171 mariawitów, 56 ewangelików, 12 prawosławnych i 1600 Żydów. Na ul. Polnej znajdują się zabytki dotyczące ludności żydowskiej i mariawitów.

Kościół mariawitów powstał w miejscu niewielkiego drewnianego kościoła i nie jest zabytkowy, ale cmentarz już tak. Grobowce są przeważnie z piaskowca i cementu.

Kościół starokatolicki mariawitów pw. Trójcy Przenajświętszej, 1971, obok cmentarz, 1901; ul. Polna

Na końcu ulicy znajduje się cmentarz żydowski, który niegdyś zajmował pół hektara. Jak widać na poniższym zdjęciu, nic nie widać :( Zachowały się pojedyncze nagrobki - to wiem z tablicy przy cmentarzu parafialnym i od opiekuna cmentarza. Znalazłam też zdjęcia.
Żydzi odwiedzają to miejsce.
W 2013 cmentarz padł ofiarą wandalizmu. Sprawców nie ustalono. Jest to chyba najbardziej zapuszczony cmentarz, jaki widziałam.
Synagoga z 1912 znajdowała się u zbiegu ul. Nowakowskiego i Piłsudskiego. Została zniszczona podczas II wojny światowej i rozebrana w 1952.
Na Forum Żydów Polskich znalazłam jeszcze informację, że "Ogrodzenie kirkutu zostało prawdopodobnie wykorzystane na parkan szkoły przy Narutowicza 4 i wciąż tam jest." i to by było na tyle. Nic więcej się nie zachowało.

Cmentarz żydowski, XIX w. (1855?); ul. Polna

                                           
Wróciłam do centrum ul. Warszawską, chyba najbardziej klimatyczną, na której zachowało się trochę starej zabudowy.

Ul. Sochaczewska/ Warszawska

Ul. Warszawska

Ul. Warszawska 14 (na 1-szym piętrze był szpital powstańczy)

  W TYM DOMU

W LATACH 1944 - 1945

ZNAJDOWAŁ SIĘ

 SZPITAL POWSTAŃCZY

             PAMIĘTAMY - BŁONIACY

                                                           1998 r.

A to jedyny drewniak, jaki napotkałam.

Ul. Nowa

Należy jeszcze wspomnieć, że po wojnie w Błoniu znajdował się radziecki obóz przejściowy, do którego trafił Wilm Hosenfeld, niemiecki oficer, który uratował Władysława Szpilmana. Nie znalazłam dokładnej informacji, ale prawdopodobnie było to na terenie fabryki zapałek, ponieważ wcześniej był tam obóz niemiecki.
Fabryka powstała w 1912 i w okresie międzywojennym była jedną z największych w kraju. W 1952 utworzono tam Zakłady Mechaniki Precyzyjnej z produkcją dla wojska, później produkowano m.in. zegarki. W 2003 nastąpiła likwidacja Zakładów Mechaniki Precyzyjnej"Mera-Błonie" utworzonych w 1970. W halach pofabrycznych nadal działają różne zakłady produkcyjne.

Błonie warto odwiedzić z powodu kościoła - szczególnie zależało mi na zobaczeniu czarnego ołtarza, remizy i sympatycznego rynku z fontanną i ładnym ratuszem.
Odległości są małe, tylko ul. Polna jest trochę oddalona. Na granicy Błonia i Kopytowa znajduje się wspomniane wcześniej grodzisko, na które udało mi się wejść.

Grodzisko, XIII w.

http://muzeumblonie.pl/
http://archwwa.pl/parafie/blonie-swietej-trojcy/
https://zabytek.pl/pl/obiekty/blonie-ratusz
https://zabytek.pl/pl/obiekty/blonie-grodzisko-21634
Forum Żydów Polskich