Lębork

Do Lęborka wybrałam się pociągiem z Łeby. Miałam wspomnienia z poprzedniej wizyty, sprzed wielu lat, ale teraz zamierzałam miasto zwiedzić dokładnie. Wtedy zapadła mi w pamięć wspaniała architektura i ten wypad to potwierdził.

Parę słów o początkach Lęborka:

(...) pojęcie ziemi lęborskiej datuje się na II połowę XIV w., kiedy to komtur gdański Zakonu Krzyżackiego Dawid von Cammerstein całkowicie niszczy grody w Białogardzie i Salinie i tworzy wójtostwo lęborskie. Obszar wójtostwa (...) przetrwał władanie krzyżackie, a potem już jako powiat lęborski z małymi zmianami pozostał do XX w. W XII do połowy XIV wieku w okresie władzy książąt Pomorza Gdańskiego: Mściwoja I, Racibora, Świętopełka, Mściwoja II głównym ośrodkiem administracyjno-gospodarczym Ziemi Lęborskiej (nazywanej wtedy ziemią białogardzką) jest Białogarda. W 1282 (...) Ziemia Lęborska przechodzi pod władanie Przemysława II księcia wielkopolskiego. W 1308 roku Pomorze Gdańskie przechodzi pod panowanie Krzyżaków i w rok później kasztelania białogardzka wchodzi w skład komturstwa gdańskiego. Od tego czasu Zakon (...) przenosi centrum administracyjne do lokowanego przez Krzyżaków Lęborka. Lokacja Lęborka, uwieńczona ostatecznie nadaniem w 1341 r. przywileju lokacyjnego, była pierwszą krzyżacką lokacją miejską na terenie Pomorza Gdańskiego.

                                                                                                                    powiat-lebork.com

Tak więc Lębork rozwinął się po upadku Białogardy.

Najpierw spacer ul. Wojska Polskiego.

Dom, 1905, ob. Nadleśnictwo Lębork; ul. Wojska Polskiego 32

Ul. Wojska Polskiego 46

W całym Lęborku napotyka się takie tablice-telewizory. Upamiętniają miejsca związane z Paulem Nipkowem, dzięki któremu powstała nowoczesna telewizja.

Ul. Wojska Polskiego 47

Ewangelicka kaplica cmentarna, 1870; ul. Wojska Polskiego 47

Przed kaplicą leży otwarta, czarna księga z napisem po polsku i po niemiecku:

Dla upamiętnienia

niemieckich mieszkańców

miasta i powiatu

Lauenburg na Pomorzu,

którzy do 1945 r.

mieli tu swoją ojczyznę

i tu też znaleźli miejsce

wiecznego spoczynku.

Czujemy się związani

z polskimi mieszkańcami

miasta i powiatu Lębork,

którzy mieszkają w tym

miejscu obecnie

i mamy nadzieję

na trwały pokój

pomiędzy naszymi narodami.

Byli mieszkańcy miasta

i powiatu Lauenburg

A.D. 2008

Przeszłam przez park im. Mieczysława Michalskiego, który do lat 60. XX w. był cmentarzem ewangelickim..

Starostwo, 1914; ul. Czołgistów 5

Browar (d. słodownia), 1898-1928; al. Wolności 40

Browar, 1898-1928: fresk przedstawiający Króla Chmielu i Browarnictwa - Gambrinusa

W dawnej słodowni działa obecnie przychodnia lekarska, reszta to obiekt biurowo-handlowo-usługowy.

To kolejne miejsce związane z Paulem Nipkowem. Browar należał do rodziny Magdalińskich, z których wywodziła się jego matka. 

Ul. Armii Krajowej doszłam na rynek. Przy ulicy stoi wiele zabytkowych budynków.

Dom, k. XIX w., 1918; ul. AK 16

Dom, k. XIX w., 1918 - herb Lęborka; ul. AK 16

Dom, 1900; ul. AK 13

Poczta, 1905; ul. AK 11

Ratusz, 1890-1900; ul. AK 14

W oknach ratusza znajdują się witraże ufundowane przez okoliczną szlachtę z okazji otwarcia budynku.

Stadt Sparkasse, czyli Miejska Kasa Oszczędności (przy ratuszu); ul. AK 14

Stadt Sparkasse, czyli Miejska Kasa Oszczędności (przy ratuszu); ul. AK 14

Ratskeller, czyli piwnica ratuszowa; ul. AK 14

W XIX wieku na terenie Niemiec szeroko rozwinęła się sieć kas oszczędnościowych, noszących nazwę ,,Sparkasse" (Kasa Oszczędności). Był to normalny bank, kładący główny nacisk na obsługę klienta masowego. Pierwsza Sparkassa powstała w 1778 roku w Hamburgu i od tego czasu ta instytucja znajdowała się w szybkim marszu rozwojowym. (...)
Na ziemi lęborskiej pierwsza placówka tej sieci powstała w stolicy powiatu 1 listopada 1848 roku i działała pod nazwą Kreissparkasse, czyli Powiatowa Kasa Oszczędności. Jej siedziba mieściła się przy obecnej ulicy Waryńskiego.
(...) Powstała w późniejszym okresie konkurencyjna Miejska Kasa Oszczędności (Stadt Sparkasse), ulokowała się w kompleksie ratusza przy dzisiejszej ulicy Armii Krajowej.

                                                                                                                historialeby.pl.tl

Baszta Kwadratowa; ul. Korczaka

Na ul. Korczaka podziwiać można średniowieczne mury obronne z okresu od 1341 do ok. 1363. Zza muru wystaje wieża kościoła ewangelickiego, ale to za chwilę. Najpierw rynek.

D. Apteka Pod Orłem, 1719; pl. Pokoju

Na stronie historialeby.pl.tl znalazłam taki opis rynku podczas II wojny światowej:

Najbardziej ucierpiał rynek (Plac Pokoju), gdzie z 34 domów, tylko 3 zostały nienaruszone. W jednym z ocalałych mieściła się apteka i prawdopodobnie zachowała się tylko dlatego, że Rosjanie potrzebowali leków i środków opatrunkowych. Ten i sąsiedni budynek  zachowały się do dzisiaj.

I to są chyba te 2 budynki na zdjęciu. W dawnej Aptece Pod Orłem obecnie mieście się restauracja Głodny? Wejdź, bardzo sympatyczne i bezpretensjonalne miejsce, w którym zjadałam smaczny obiad.
Nie zapomniano też o historii apteki:

Minęło ponad 200 lat od kiedy, w dniu 22 sierpnia 1719 Król Friedrich Wilhelm udzielił pozwolenia aptekarzowi Barthold Andreas Osterroth przywileju założenia nowej apteki w Lęborku (...)
Sława Apteki pod Orłem nie polegała jednak na tym, że była najstarszą apteką w powiecie, tylko na tym, że z sukcesem dążyła do tego by być najnowocześniejszą apteką.

                                                                                                                 tablica informacyjna

Kościół św. Jakuba, XV, XVII w., 1907-10; ul. Basztowa 8

Sanktuarium św. Jakuba Apostoła to jeden z najstarszych i najważniejszych zabytków Lęborka.
Wewnątrz warto zobaczyć barokowy ołtarz (XVIII w.), barokową chrzcielnicę, rokokową ambonę i tabernakulum z kości słoniowej, a w zakrystii - sklepienie kryształowe z pocz. XX w.

Baszta nr 27 i Baszta Bluszczowa, ok. 1363; ul. Basztowa

Basztę Bluszczową porastał niegdyś gęsty bluszcz, ale zimą 1855 w wyniku ostrych mrozów wymarzł. Stąd nazwa. Stożkowy dach baszty został zrekonstruowany na pocz. XX w.

Kościół ewangelicki, ob. NMP Królowej Polski, 1866-70; pl. Kopernika 6

Naprzeciwko kościoła ewangelickiego; pl. Kopernika 10

 Minęłam Karczmę Rycerską przy al. Wolności 9. Na stronie restauracji jest informacja, że mieści się w "średniowiecznych wnętrzach neogotyckiego budynku położonego w obrębie dawnych murów obronnych z XIV wieku."

Spichlerz, k. XIX w.; ul. Kossaka 23

Spichlerz, k. XIX w.; ul. Kossaka 23

 Kawałek dalej gimnazjum, które ukończył Paul Nipkow.

Progimnazjum, 1879, ob. SP 3; ul. Kossaka 103

Zamek krzyżacki, XIV, XIX w., l. 30. XX w.

Zamek był wielokrotnie przebudowywany i zatracił swój oryginalny wygląd. Zachowany budynek to dom zakonny, drugi co do wielkości w ówczesnym państwie krzyżackim. Obecnie to Sąd Rejonowy.

Młyn, cz. d. zespołu zamkowego z zachowanym od wschodu gotyckim szczytem schodkowym, XIV w.

 Młyn został rozbudowany w XIX w.

Dom młynarza zbudowany na zrębie narożnej baszty obronnej, 1806

Spichlerz solny, cz. d. zespołu zamkowego, zachowana gotycka ściana zachodnia, XIV w., przebudowany XVII, XX w., ob. zbór zielonoświątkowców; ul. Młynarska 21

W kamienicy widocznej po lewej stronie zdjęcia (ul. Młynarska 14-15), mieści się Muzeum w Lęborku.

Tu 22 sierpnia 1860 roku urodził się Paul Nipkow (...) nazwany „Ojcem Telewizji”. Wynalazł tzw. ‘tarczę Nipkowa”, umożliwiającą przesyłanie obrazu na odległość i będącą podstawą tzw. Telewizji mechanicznej. W 1913 roku w miejscu rodzinnej kamienicy Nipkowów wybudowano ten wielorodzinny budynek.

                                                                                                                    eborkpttk.ns48.pl

Spichlerz solny; ul. Młynarska 21

 Wieża Bismarcka, 31 m, 1912; park Chrobrego

Wieża Bismarcka pełniła rolę pomnika, wieży ciśnień i wieży widokowej. Jest najwyższą wieżą, jaka powstała na cześć Bismarcka w Polsce. 
Obecnie należy do MPWiK i jest w trakcie remontu. Na zdjęciu nie widać, ale z tyłu ma dobudówkę.

Znalazłam informację, że schody prowadzące do wieży zbudowano z macew, ale nic takiego nie zauważyłam. Na pewno były stare, więc nie wymieniono. Może ktoś coś wie albo zobaczył?

Młyn, cz. d. zespołu zamkowego z zachowanym od wschodu gotyckim szczytem schodkowym, XIV w.

Al. Niepodległości

Szkoła, 1928; ul. Dygasińskiego 14

Szkoła, 1928; ul. Dygasińskiego 14

W LO im. Stefana Żeromskiego pod koniec wojny mieścił się szpital polowy.

Dworzec, 1870

Odwiedziłam również cmentarz żołnierzy radzieckich, po drugiej stronie torów.

Jest zadbany, nie mamy się czego wstydzić. Nawet w opiniach google ktoś zamieścił podziękowanie dla Polski za opiekę nad cmentarzem.

Cmentarz żołnierzy radzieckich; ul. Osiedle Leśne

Na temat porucznika B. A. Dmitrijewskiego znalazłam takie informacje:

Tatiana Donskaja nakręciła film o Dmitrijewskim pod tytułem „Byłem szczęśliwy” [nie ma w internecie]. Inspiracją stały się jego listy, w których opisywał swoje wojenne przeżycia. Borys Dmitrijewski w marcu 1945 roku odniósł poważne rany podczas walk z niemieckimi wojskami pancernymi w pobliżu Wejherowa. Trafił do szpitala Armii Czerwonej, który znajdował się w Lęborku. Koledzy pochowali jego ciało w jednym z parków miejskich.

                                                                                                               cmentarze.lebork.pl

No i tak wyszło, że niewesoły akcent na koniec...

Wizytę w Lęborku polecam BARDZO. Miasto naprawdę ma niesamowity urok i piękną architekturę. Mimo tego, tłumów turystów nie widziałam - wszyscy leżeli na plaży w Łebie? :)



https://www.powiat-lebork.com/powiat-leborski/informacje-o-powiecie-leborskim/historia-2/
http://naszlebork.info/historia_miasta.php
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wiki_Lubi_Zabytki/pomorskie/powiat_l%C4%99borski/gmina_L%C4%99bork
https://historialeby.pl.tl
https://www.lebork.pl/dla-turysty/atrakcje/
https://zamkomania.pl/lebork.php?t=mobile
Trasa Paula Nipkowa
http://cmentarze.lebork.pl/index.php/pl/lebork/11-cmentarz-zolnierzy-radzieckich
https://www.muzeum.lebork.pl/