... - Wicko - Białogarda

Z Charbrowa do Wicka szłam 25 min. Moim celem był kamień graniczny zakonu krzyżackiego.

Kamień znajduje się przy przystanku autobusowym. Pierwotnie leżał w pobliżu cmentarza ewangelickiego. W obecne miejsce został przeniesiony w 2002 i ustawiony do góry nogami.

KAMIEŃ GRANICZNY

Z POCZĄTKÓW WIEKU XIV.

OZNACZAŁ GRANICE POSIADŁOŚCI

ZAKONU KRZYŻACKIEGO PANUJĄCEGO

NA POMORZU GDAŃSKIM

W LATACH 1308-1454

Krzyż jerozolimski i litera "r" oznaczająca rycerzy krzyżowych

Zwany jest też Przeklętym Kamieniem lub Kamieniem Czarownic. Wiąże się z nim legenda.

W pobliżu placu zabaw znajduje się pomnik przyrody, cis pospolity.

Cis pospolity, ok. 500 lat, najstarszy na Pomorzu

[Wicko to] wieś wymieniana po raz pierwszy w 1402 roku. W XVI i XVII wieku była własnością rodziny Gorke. Przez cały XVIII wiek kolejnym właścicielem Wicka była rodzina von Wussow. Ostatni z tej linii rodu, będący starostą lęborskim i bytowskim, zmarł w 1794 roku. Po jego śmierci następuje częsta zmiana właściciela majątku, który ostatecznie w 1900 roku został sprzedany skarbowi państwa. (...)
W Wicku znajdowała się siedziba urzędu administracji terenowej (...)
Wicko charakteryzowała jednowyznaniowość społeczeństwa i wszyscy mieszkańcy, oprócz nielicznych ateistów, byli członkami protestanckiej gminy wyznaniowej. Kościół parafialny znajdował się w Charbrowie.

                                                                                                                     historialeby.pl.tl

Jak właściwie w każdej wsi na tym terenie, w Wicku jest - był? - zespół pałacowo-parkowy.

Pałac w okresie powojennym przeznaczono na szkołę, co w późniejszym okresie skutkowało znaczną przebudową oraz rozbudową budynku. Jego współczesny obraz tylko w niewielkiej części odzwierciedla historyczny wygląd. (...)
Dawny folwark, założony na południe od budynku pałacowego, po 1945 roku ustąpił zabudowie mieszkaniowej i usługowej. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko nieliczne obiekty, a i te ocalałe w większości zostały przebudowane. W latach 70-tych XX wieku wyburzono stodoły, a w ich miejsce wybudowano gminny ośrodek kultury.(...)
W południowo – wschodniej części majątku znajdował się cmentarz, założony na planie prostokąta. W centralnej części cmentarza znajdowała się kaplica grobowa. (...)
Park podworski pomimo iż jest pielęgnowany, sprawia wrażenie chaotycznie posadzonej kępy drzew.

                                                                                                              krajobrazy.pomorskie.pl

Zobaczyłam zdjęcia i jakoś mnie nie zachęciły, poza tym za moment miałam autobus do Białogardy. Tam chciałam spędzić więcej czasu.

Pierwsza wzmianka o Białogardzie pochodzi z 1209 roku. W X i XI wieku władze Pomorza tu właśnie miały swoją siedzibę. Od 1229 roku była tu stolica Księstwa Białogardzkiego. W roku 1308 ziemię białogardzką przejął ród Święców. Krzyżacy nadali Białogardzie jako wsi prawa chełmińskie w roku 1354. Do XVII wieku Białogarda była własnością książęcą, a później pod zaborem pruskim należała do elektorów. W XIX wieku po uwłaszczeniu miejscowej ludności rozpoczął się rozwój wsi. (...)

Pierwsza wzmianka o budowli kościelnej to wzmianka o kościele Mariackim w 1275, następna informacja pochodzi z 1354. W 1717 został wzniesiony nowy budynek (...). Nowy kościół został zbudowany w 1890 roku z darowizn i własnej pracy członków społeczności i nadano imię Jana Chrzciciela. 

                                                                                   cmentarze.lebork.pl

D. kościół ewangelicki, ob. św. Jana Chrzciciela, 1890, dzwonnica, 1902

Cmentarz przykościelny po wojnie stał się katolicki, a w latach 70. XX w. usunięto nagrobki dawnych mieszkańców. Znalazłam tylko to, co powyżej.
Ciekawe, że w Białogardzie, podobnie jak w Charbrowie, cmentarz nadal jest usytuowany blisko kościoła.

Grodzisko Racibora, największe na Pomorzu z okresu średniowiecza, z wałem obronnym, przelotem bramnym i wąwozem w dawnym korycie rzeki robi wrażenie!
Z fosy widać stojący na skarpie kościół.

W okresie przedlokacyjnym Lęborka i Łeby, bardzo ważną rolę w regionie odgrywała pobliska Białogarda. Wykopaliska wskazują na istnienie tam grodziska sięgającego początków X wieku. Korzystne położenie wsi w osi komunikacyjnej wschód-zachód, obronne ukształtowanie terenu, koncentracja osadnictwa w bezpośrednim sąsiedztwie i zbudowany w nieco późniejszym okresie jeden z pierwszych kościołów w regionie, wysunęły ten podupadły dzisiaj ośrodek do rangi lokalnego centrum polityczno-gospodarczego.

                                                                                                                     historialeby.pl.tl

Młyna wodnego nad Strugą Białogardzką szukałam dość długo. Znalazłam go cudem, po prostu weszłam w odchodzącą uliczkę prowadzącą do rzeczki. Po tej stronie drogi co kościół i grodzisko.

(...) nad wodą stoi młyn, zaadaptowany na małą elektrownię wodną. W 1915 r. zniszczony 700-letni drewniany młyn na kamiennej podmurówce przerobiono na murowany, wyposażając w nowoczesne urządzenia sprowadzone z Niemiec. Młyn funkcjonował do lat 80. XX w. Miano go rozebrać, ale miejscowy Kaszuba, (...) Stanisław Tutkowski, postanowił młyn kupić i wyremontować. Starą turbinę Francisa, która napędzała kamienie młyńskie, wykorzystał do wytwarzania prądu. Pan Stanisław wnętrze owej budowli zaadaptował na potrzeby mieszkalne, nie uszkadzając żadnych urządzeń.

                                                                                                               solidarnosc.gda.pl

Młyn wodny, 1296, 1915

Z lewej strony zdjęcia wystaje kawałek domu młynarza z pocz. XX w. 
Dom jest przepiękny, nie wiem, jak to możliwe, że nie mam go na zdjęciu...

Bardzo polecam wszystkie 3 miejscowości, jakie zwiedziłam tego dnia. W każdej jest co innego, więc dostarczają różnych wrażeń. Pałac, kościoły, kamień graniczny, grodzisko, młyn.
Odległości między wsiami małe, a i z Łeby blisko.



https://historialeby.pl.tl/Okoliczne-miejscowo%26%23347%3Bci.htm#4
http://www.cmentarze.lebork.pl/index.php/pl/cmentarze-gmina-wicko/29-wicko-vietzig
http://www.krajobrazy.pomorskie.pl/parki-i-ogrody/zespol-palacowo-parkowy-w-wicku-niem-vietzig-kaszb-wicko/
https://reiseleiter-leba.eu/pl,2,8,wicko.html

http://www.cmentarze.lebork.pl/index.php/pl/cmentarze-gmina-wicko/25-bialogarda-belgard
http://solidarnosc.gda.pl/po-godzinach-z-solidarnoscia/cudze-chwalicie-swego-nie-znacie/biaogardzka-kasztelania/