czwartek, 4 lipca 2019

Słup graniczny z 1545 r. - Bogusze/ Prostki

Słup graniczny z 1545 r. ufundowany przez Albrechta Hohenzollerna u zbiegu granic Korony Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego i Prus Książęcych stoi na skraju lasu między Prostkami i Boguszami, ok. 7 km na północ od Grajewa. Prowadzą do niego drogowskazy.

Zamierzałam iść do niego z Grajewa, ale na szczęście zostałam podwieziona. Nie, że daleko, po prostu nie lubię wracać tą samą drogą, a nie dałoby się inaczej. Czasu też miałam dość mało.
Tak więc wszystko wyszło jak trzeba.

Parę słów o historii ze strony zabytek.pl:

W XVI wieku na porośniętych puszczą południowych krańcach Prus Książęcych, w związku z intensyfikacją osadnictwa nastąpiła konieczność dokładnego wytyczenia granicy. Kilkakrotnie usiłowano do tego doprowadzić, podejmując bezskuteczne starania w latach 1529, 1532, 1540. W 1545 r. książę pruski Albrecht zwrócił się do króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Zygmunta Augusta o wyznaczenie komisji granicznej. Aktem z dnia 19 marca tego roku król polski wyraził zgodę na rozpoczęcie prac. W sierpniu 1545 r. komisje Prus i Litwy spotkały się w pobliżu dzisiejszej wsi Bogusze, na trójstyku granic Prus, Litwy i Korony, wyznaczając granicę pomiędzy państwami. Na pamiątkę tego spotkania wzniesiono słup graniczny z tarczami herbowymi Litwy i Prus oraz okolicznościowym napisem w języku łacińskim, którego autorem był Jerzy Sabinus, rektor uniwersytetu w Królewcu. W 1907 roku tablice herbowe przeniesiono do królewieckiego skansenu, a na słupie umieszczono ich kopie.

Na tablicy jest informacja, że oryginalne tarcze herbowe i tablica inskrypcyjna zostały przeniesione do Prussia Museum w Królewcu, a ich obecne miejsce przechowywania nie jest znane.

Słup jest w rejestrze zabytków.


Herb Pogoń (herb Litwy) oraz herb brandenburski - orzeł z koroną na szyi z literą S (od Sigismundus - Zygmunt) na piersi (znakiem zależności lennej Prus Książęcych od Polski)

"Kiedy Zygmunt August, ów Jagiellończyk dwojga imion, sprawował rządy w państwie ojca, a margrabia Albert piastował władzę w pokoju nad krajem Prusów, wzniesiony został ten słup, który rozgraniczył tereny obu władców, w roku 1545 miesiącu sierpniu."



Zdjęcia z tablicy informacyjnej
Wracałam drogą 65 do Grajewa. W Boguszach zobaczyłam jeszcze krzyż z 1807 ...



 ... a dalej pomnik.


 22 VII 1944 - 22 VII 1959

TU NA OBSZARZE 50 HA
OD 1941 DO 1945 ROKU
ZNAJDOWAŁO SIĘ MIEJSCE
KAŹNI LUDNOŚCI RÓŻNYCH NARODÓW
HITLEROWSKI OBÓZ KONCENTRACYJNY
NIGDY WIĘCEJ WOJNY!

 SPOŁECZEŃSTWO
POWIATU GRAJEWSKIEGO


To niesamowite, że ten słup stoi nadal tu, gdzie stał! Ma szczęście - w lesie nikomu nie przeszkadza. Bardzo często tego rodzaju zabytki są przenoszone, co fałszuje topografię miejsca i jego historię (np. słup drogowy w Koninie). A w tym miejscu prawdopodobnie stał niegdyś słup wyznaczający granicę dawnych ziem Prusów, Jaćwingów i Mazowsza.


https://zabytek.pl/pl/obiekty/bogusze-slup-graniczny
http://www.ciekawepodlasie.pl/opis/1184,S%C5%82up+graniczny+z+1545+roku..htm

2 komentarze:

  1. Super! Takiego nie znałem!
    Coraz bardziej czuję ze w którymś sezonie trzeba się tam wybrać na długą wyprawę rowerową.

    Z tym przenoszeniem to racja. Często jeszcze na starych mapach są zaznaczone i jak się nastawi GPS według takich koordynatów to można trafić jak ja kiedyś do żwirowni... A lokacja pokazuje... na środek zbiornika.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak jest, przeniesienie słupa granicznego czy znaku drogowego to nie to samo, co przeniesienie pomnika. Bezwzględnie nie powinno się tego robić.

      Usuń