Charbrowo - ...

Charbrowo to jedna z ciekawszych miejscowości w okolicach Łeby. Do zobaczenia jest pałac z dość zaniedbanym otoczeniem, ale właśnie dzięki temu autentycznym, i piękny kościół poewangelicki.

Trochę historii ze strony historialeby.pl.tl:

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1286 roku, i mówi o podarowaniu Charbrowa biskupowi kujawskiemu przez Mściwoja II. W 1564 roku nowym właścicielem został Ernst von Weiher. (...) w 1601 roku majątek staje się własnością rodziny von Krockow. (...) w 1660 roku nowym właścicielem został Lorenz Christoph von Somnitz. Jemu zawdzięcza się wybudowanie pałacu w stylu renesansowo-barokowym, który wielokrotnie rozbudowywany, zachował się do naszych czasów.
Po II wojnie światowej w pałacu von Somnitzów mieściła się dyrekcja Państwowego Gospodarstwa Rolnego. (...)
Lorenz Ch. von Somnitz (...) należał do najbardziej zaufanych doradców samego Wielkiego Elektora. Równolegle pełnił odpowiedzialną funkcję starosty bytowsko-lęborskiego (od 1657 do 1678 r.). Pochodził on ze starego pomorskiego rodu, wzmiankowanego już w 1350 r. (...)
W Charbrowie mieścił się urząd administracji terenowej (...)
Aż do połowy XIX wieku, Charbrowo i okolica zachowały częściowo charakter kaszubski (...). Jeszcze w latach 20. XIX wieku liczba wiernych na nabożeństwach kaszubskich (ewangelickich) dochodziła do 700 osób (ok. 1/5 stanu parafii) (...). Po raz ostatni język kaszubski zabrzmiał w charbrowskim kościele w 1871 roku, kiedy frekwencja spadła niemalże do zera.

Kościół św. Józefa to dawny kościół ewangelicki wybudowany w 1669 przez Christopha von Somnitza na gruzach katolickiej świątyni. Wykorzystano część jej murów.

W latach 1989 – 2002 miała miejsce renowacja budynku kościoła, ambony, chrzcielnicy, ołtarza, organów (kosciol-charbrowo.pl). To prawdopodobnie ten remont miał na myśli mój rozmówca mówiąc o zniszczeniu wnętrza. Nie chciał wchodzić w szczegóły, dowiedziałam się tylko, że m.in. usunięto zabytkowe malowidło na kościele i z meblami coś jest nie tak.

Kościół św. Józefa, 1669

Dzwon ufundowany przez kalwinów, 1598

Jeszcze kilka lat temu przy kościele stał kikut kilkusetletniego dębu, który do roku 1780 służył jako pręgierz dla kobiet, które były matkami nieślubnych dzieci. Przez trzy niedziele były w ten sposób wystawiane na pohańbienie. Do połowy XIX wieku na wieży kościoła funkcjonował zegar pochodzący jeszcze z wieku XVII.

                                                                                                             kosciol-charbrowo.pl

Ołtarz polowy, po 1945

Na 2-ch kamiennych stelach napisy:

Gustav Zimdars, właściciel majątku rycerskiego, ur. 11 lutego 1836 r., zm. 23 czerwca 1861r.

Eduard Zimdars, właściciel majątku rycerskiego, ur. 15 sierpnia 1837 r., zm. 3 czerwca 1867 r.

Na krzyżu:

Skoro przyszedł na to czas, powinniśmy więc cierpieć po rycersku, za wolą naszych braci - Księga Machabejska 9,3
Wolfgang von Gruben, podporucznik 1.Gardy Regimentu Ułanów, ur. 28 sierpnia 1897 r., poległ pod Helsingfors 12 kwietnia 1919 r.

(Grób rodziny von Gruben znajduje się przy kościele w Roszczycach. Byli właścicielami Bargędzina, Roszczyc i kilku innych wsi.)

Stele i krzyż zostały przeniesione z cmentarza Maszewko/ Komaszewo w l. 90. XX w.

O ściany kościoła oparte są tablice nagrobne.

Juliane Henriet Suhle, żona pastora, zm. 1847

Johann Behnke, do 1780 pastor w Charbrowie, zm. 1791

Cmentarz przykościelny został powiększony w 2 poł. XIX w. W latach 60. XX w. poniemieckie groby zostały usunięte.

Pomnik poległych podczas I wojny światowej - hełm żołnierski wraz z liśćmi jemioły

Anna Barschel, 1930
"Tutaj spoczywa nasza mateczka po ciężkiej, znojnej pracy"

Czwarte i ostatnie miejsce pochówku d. właścicieli wsi

W roku 1991 Ingeburg von Somnitz poleciła urządzenie nowego grobu, w którym spoczęły szczątki zmarłych z rodu von Somnitz. Do roku 1945 znajdowały się one w mauzoleum w pobliskim parku. Z kolei pierwszy rodzinny grobowiec znajdował się pod ołtarzem charbrowskiego kościoła. W XVIII wieku został zamknięty i od tej pory chowano zmarłych w mauzoleum. Ostatnim pochówkiem był pogrzeb Paula von Somnitz. Po II Wojnie Światowej mauzoleum było wielokrotnie otwierane, trumny zostały rozbite, a kości zmarłych bezmyślnie porozrzucano.
                                                                                                       pomorskie.dipp.info.pl

Na stronie cmentarze.lebork.pl jest jeszcze informacja, że "Po raz trzeci szczątki rodu von Somnitz zostały pochowane w innym miejscu. Spoczęły w rodzinnym grobowcu wykonanym w 1900 r., znajdującym się na charbrowskim cmentarzu, który został w latach powojennych zdewastowany i rozebrany."

Po zwiedzeniu cmentarza udało mi się wejść do kościoła, tuż przed mszą.

Ołtarz, 1737

Prawie naprzeciwko kościoła znajduje się brama prowadząca na teren zespołu pałacowego Somnitzów (1660 - XX w.). Zachował swoje historyczne granice i zajmuje ok. 7 ha.
Pałac jest w stanie dobrym (hotel 3-gwiazdkowy), park - zaniedbany, częściowo zajmują go ogródki działkowe, folwarku praktycznie nie ma.
Pałac już przed wojną był chroniony jako zabytek.

Brama parkowa z herbami - mostek przez Charbrowską Strugę

Herb von Somnitz?

Herb von Somnitz

 Budynek z ok. 1900

Portyk, 1906, kartusz z herbem Somnitzów

Herb von Somnitz

Wieżyczka, 1907

Stodoła, ost. pozostałość folwarku

Stodoła, ostatnia pozostałość folwarku

Wjazd na teren majątku von Somnitz

Herb von Somnitz

Herb von Somnitz

Kościół św. Józefa, 1669

Po bezowocnych poszukiwaniach grobowca Somnitzów w parku, wróciłam pod kościół i poszłam dalej do Wicka. To ok. 2 km.

29.07.19

Następnego dnia również nie udało mi się znaleźć grobowca Somnitzów. Próbowałam na tyłach pałacu, gdzie zrobiłam te zdjęcia:

Pozostałość parku, przy wejściu od strony kościoła

Już wiem, gdzie jest to mauzoleum i przy najbliższej wizycie w Łebie na pewno tam pójdę. Wskazówki i zdjęcia znalazłam w poniższych linkach.



http://www.kosciol-charbrowo.pl/426499869
http://cmentarze.lebork.pl/index.php/pl/gmina-cz-dobrowka/28-mikorowo2
http://www.krajobrazy.pomorskie.pl/parki-i-ogrody/zalozenie-palacowe-charbrowo/
https://pomorskie.dipp.info.pl/baza-dipp/item/42-gmina-wicko/21-palac-charbrowo
https://historialeby.pl.tl/Okoliczne-miejscowo%26%23347%3Bci.htm#3