Kamień Pomorski był w planach od dawna i faktycznie okazał się jednym z ciekawszych miejsc, jakie odwiedziłam podczas tych wakacji.
Początki Kamienia Pomorskiego sięgają IX wieku kiedy to w sąsiedztwie dzisiejszego Kościoła Mariackiego powstał gród obronny. Pełnił on funkcję strażniczą drogi handlowej, którą stanowiła rzeka Dziwna. W 1116 r. książę Warcisław I przeniósł tu swoją stolicę i tym samym gród stał się stolicą Księstwa Pomorskiego.
Kamień Pomorski po raz pierwszy pojawił się na kartach historii w 1124 r. w związku z przybyciem misji chrystianizacyjnej biskupa Ottona z Bambergu. Gród był wówczas stolicą Pomorza Zachodniego, a od 1175 r. stał się siedzibą biskupią. W 1274 r. otrzymał prawa miejskie nadane przez księcia Barnima I.
uzdrowisko-kamienpomorski.pl
Przyjechałam autobusem z Międzyzdrojów i przez park miejski (wzgórze Żalnik) szłam w kierunku katedry po drodze zahaczając o dzielnicę uzdrowiskową.
 |
| Kościół św. Mikołaja, XIV, XVII w.; ul. Solskiego 8 |
 |
| Wieża ok. XVI w. / 2 ćw. XVII w.? |
 |
| Szpital uzdrowiskowy, XIX/XX w.; ul. Wojska Polskiego 2 |
 |
| Zakład Przyrodoleczniczy "Feniks" (d. "Solbad"), 1890-1892; ul. Szpitalna 9 |
Kilka starych zdjęć. Niestety, obecnie "Feniks" jest nieczynny.
Zespół katedralny w Kamieniu Pomorskim został uznany za Pomnik Historii rozporządzeniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 2005 roku.
Stanowi wyodrębnioną całość w układzie miasta, pierwotnie otoczoną własnym murem obronnym. Jego powstanie w XII wieku wiąże się z przeniesieniem tutaj siedziby biskupstwa pomorskiego z pobliskiego Wolina. Katedra wzniesiona w centrum biskupiej osady należy do najstarszych i najcenniejszych zabytków Pomorza Zachodniego (...) Przylegający do świątyni wirydarz otoczony krużgankami - właściwy dla założeń klasztornych, nie katedralnych - stanowi ewenement w polskiej architekturze. (...)
Gdy w 1. połowie XVI stulecia reformacja przyniosła zmianę wyznania na Pomorzu na luterańskie, biskupstwo nie zostało rozwiązane, lecz podporządkowane władzy świeckiej. Po śmierci ostatniego katolickiego biskupa w 1544 roku osada katedralna była siedzibą biskupów luterańskich do 1648 roku, a następnie do 1812 roku luterańskiej kapituły. W XVIII i XIX wieku wybudowano od podstaw większość budynków w miejscu dawnych kanonii. W okresie 1812-1945 katedra pełniła funkcję kościoła parafialnego gminy unijno-ewangelickiej. Swój pierwotny status odzyskała w 1972 roku.
zabytek.pl
Katedra śś. Wojciecha i Jana Chrzciciela powstawała od końca XII do XV w.
 |
| Elewacja nawy płd., pocz. XV w., portal, 1230-1250 (d. wejście) |
 |
| Ambona, 1682, z rzeźbami 4 ewangelistów i św. Pawła |
 |
| Ołtarz główny z kościoła św. Mikołaja, XIV w.?, 1683, niekompletny, przeniesiony w 1962, w tle krucyfiks, XV w. |
 |
| Tył ambony |
 |
| Krata, 1685, otaczająca wczesnogotycką chrzcielnicę z wapienia gotlandzkiego, 1330 (personifikacje cnót chrześcijańskich) |
 |
| Szczątki biskupów i książąt pomorskich |
 |
| Polichromia, XIII/XIV w.? (scena Ukrzyżowania i wić roślinna - wyobrażenie ogrodu rajskiego, z Drzewem Żywota) |
 |
| XV/XVI-wieczny tryptyk; krucyfiks, 1340, z ołtarza kościoła św. Mikołaja; średniowieczne tabernakulum (zakratowana wnęka ścienna) |
Renesansowe stalle z 1583 przeznaczone były dla właścicieli wsi, duchownych i ważnych gości. Pochodzą ze średniowiecznego kościoła w Trzęsaczu.
 |
| Malowidło "Chrystus Pantokrator" z symbolami 4 Ewangelistów, lilią i mieczem na sklepieniu nawy głównej, XIV w. |
 |
| Prospekt organowy, 1669, instrument 1888, remont. 1962 |
 |
| Organy - portret fundatora, ks. Ernesta Bogusława de Croy i Arechot |
Był on ostatnim nominalnym biskupem katedry. Ufundował barokowe wyposażenie w latach 1669-85.
 |
| Gotycki wirydarz katedralny, XIV w., restaur. 1881 |
Wirydarze przy katedrach występują gł. w Niemczech - ten jest jedynym w Polsce. Był miejscem nabożeństw, procesji, medytacji, a także publicznych pokut.
W krużgankach umieszczono płyty nagrobne książąt i biskupów pomorskich przeniesione z katedry w 1890. Pośrodku wirydarza znajduje się XII-wieczna granitowa chrzcielnica romańska.
 |
| Wirydarz katedralny |
 |
| Wieża, 1885, 1934, obok kanonia, k. XIX w.; pl. Katedralny 1 |
 |
| Kuria dziekana (dworek von Kleista), k. XVIII w. |
W tym miejscu fizyk Ewald Georg Jürgen von Kleist, dziekan katedry, dnia 11 października 1745 wynalazł "Butelkę Kleista". Był to prototyp kondensatora elektrycznego. "Butelka Kleista" stała się później znana pod nazwą "Butelka Lejdejska" po tym, jak niezależnie wynaleziono ją ponownie na holenderskim uniwersytecie w Leiden.
tablica informacyjna
Dworek był m.in. szpitalem, domem burmistrzów i siedzibą urzędów. Obecnie jest remontowany.
 |
| Pałac biskupi, XIII/XIV w., 1568; pl. Katedralny 7 |
Do czasów Reformacji budynek był siedzibą kurii biskupiej, a czasowo również rezydencją biskupów kamieńskich (...). Po Reformacji funkcję tytularnych biskupów kamieńskich pełnili książęta pomorscy, zaś dwór pozostał własnością protestanckiej kapituły katedralnej. W następnych latach miał prywatnych właścicieli związanych na ogół z kapitułą. (...) Przez cały ten czas tytularny biskup kamieński, a w praktyce kapituła zachowywały prawo do gościny w budynku. (...) Podczas 2. wojny światowej budynek był siedzibą Gestapo. Po wojnie, w 1955 r. objęty został przez miejscową bibliotekę publiczną. (...) W 1998 r. przeniesiona została do nowej siedziby, a stary budynek przekazano kościołowi. W latach 2009-2016 dawny pałac biskupi był siedzibą utworzonego w 2006 r. Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej.
zabytek.pl
 |
| Plebania katedralna, 1760-1770, XIX w.; pl. Katedralny 8 |
 |
| Budynek gospodarczy przy plebanii, XVIII/XIX w.; pl. Katedralny 8 |
 |
| Dom zakrystiana, 2 poł. XVIII, XIX/XX w.; pl. Katedralny 9 |
Nie znalazłam instytutu dla panien i domu proboszczów (d. dom gminy protestanckiej).
 |
| Mury obronne, XIV w., w tle wieża katedry |
 |
| Wrak XIX-wiecznego żaglowca towarowego wydobyty w 2016 |
Konserwacją wraku zajmowało się Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów z Wolina.
 |
| Ratusz, XIII, poł. XVI w. przebud., po II w. św. odbud. |
W mazowieckim Piasecznie kuna znajduje się na ścianie kościoła. I chyba tylko te dwie w ogóle widziałam.
Stare zdjęcia ratusza można obejrzeć na stronie polska-org.pl.
 |
| Baszta Piastowska, poł. XIV w., 1691, 1962-1964 |
Brama Wolińska jest obok znacznych odcinków muru miejskiego okalającego niegdyś miasto, jedyną pozostałością murowanych umocnień obronnych Kamienia Pomorskiego z okresu średniowiecza. Stanowi przykład nietypowego rozwiązania z przejazdem bramnym usytuowanym z boku baszty obronnej. (...)
Brama Wolińska wzniesiona została (...) z inicjatywy biskupa kamieńskiego Fryderyka von Eickstädt. Określana była również jako „Bautor”, czyli Brama Rolników (od cechu rolników – Bauleute, którym powierzono obronę odcinka murów i pieczę nad bramą) oraz „Swinetor” (od rzeki Świny, w której stronę biegł trakt woliński). (...) W 1. poł. XIX w. rozebrano większą część murów miejskich, pozostawiając jednak Bramę Wolińską.
zabytek.pl
Istniała również przeciwległa Brama Katedralna, prowadząca na teren osiedla katedralnego.
 |
| Brama Wolińska |
W baszcie funkcjonowało niegdyś schronisko turystyczne, a od 2001 działa Muzeum Kamieni. Z góry rozciąga się widok na zalew.
 |
| Dom, 1 poł. XVIII w.; ul. Gryfitów 1 |
Na ul. Gryfitów warto zwrócić uwagę na dom z XIX w. z łabędziami na fasadzie (nr 11) i drugi z XVIII, XIX/XX w. (nr 12). Na rogu Piastowej też jest ciekawa płaskorzeźba, ale dom nie jest w rejestrze zabytków.
 |
| Kościół Wniebowzięcia NMP, 1750, XIX w.; ul. Zaułek Rybacki 1 |
W XIX w. kościół był użytkowany jako magazyn i szpital, po II wojnie światowej stał opuszczony, a w latach 1973-1993 mieściła się w nim sala estradowa domu kultury. Od 1996 znowu pełni funkcję kościoła.
Kamień Pomorski podobał mi się bardzo! Urzekł mnie przede wszystkim osiedlem katedralnym z dobrze zachowanymi, pięknymi, zabytkowymi budynkami. Czuć tam ducha przeszłości i, znając historię każdego z tych domów, można na to wszystko patrzeć świadomie. Dla mnie to ma ogromne znaczenie. Do tego spokój i bliskość przyrody. Niesamowite miejsce!
Gdybym jeszcze kiedyś zawitała w te okolice, poszłabym na Wyspę Chrząszczewską zobaczyć Głaz Królewski, od którego wzięła się nazwa miasta, i pobliski cmentarz poniemiecki.
https://kamienpomorski.pl/strona/zabytki
https://uzdrowisko-kamienpomorski.pl/atrakcje/
https://zabytek.pl/pl/obiekty/kamien-pomorski-kamien-pomorski-zespol-katedralny
https://kuria.pl/wspolnoty/koscioly/Kamien-Pomorski-Kosciol-parafialny-pw-sw-Jana-Chrzciciela_361
https://kuria.pl/wspolnoty/koscioly/Kamien-Pomorski-Kosciol-filialny-pw-swMikolaja-Bp_362
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,979113,-1,-1,-1.html
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz