Do Karsiboru, który jest częścią Świnoujścia, można dojechać autobusem nr 5. Odchodzi z okolic promu i dworca kolejowego. Jakby się nie jechało, należy to zrobić koniecznie! Żałuję, że miałam tylko 1 dzień. Do zobaczenia jest przede wszystkim przepiękny wiejski cmentarz ewangelicki i bardzo ciekawy kościół.
Karsibór nie wygląda jak miasto, bardziej jak wieś położona w otoczeniu pól i lasów. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z XII w., a do Świnoujścia został włączony w 1959. Leży na wyspie o tej samej nazwie, która powstała w 1880 po zbudowaniu Kanału Piastowskiego.
Nazwa "Karsibór" oznacza "bór po lewej stronie" (w dialektach zachodniopomorskich "karś", "karśniawy" znaczyło "lewy").
Kilka słów o historii ze strony muzeum.swi.pl:
(...) w 1242 roku książę Barnin I nadał wieś cystersom z Dargoun. W maju 1373 roku doszło tu do spotkania książąt wołogoskich i szczecińskich, przy współudziale biskupa kamieńskiego Filipa Renberga. Podpisano wtedy sojusz wojskowy i układ potwierdzający wspólną własność krain pomorskich. (...) W 1535 roku po wprowadzeniu reform majątek cysterski wszedł w skład domeny książęcej, a kościół przeszedł w ręce protestantów.
W 1630 roku w Karsiborze wylądowały wojska szwedzkie pod dowództwem admirała Larsa Mathsona Strußhjelma, a w dniach 14 - 19 lipca 1630 w domu pastora odpoczywał przed marszem na Wolin król szwedzki Adolf Gustaw.
Położenie wsi i jej rolniczy charakter sprzyjały szybkiemu rozwojowi. (...) Do 1945 roku stanowiła najludniejszą wieś powiatu Uznam - Wolin.
 |
| Łódź przed kościołem |
Dojechałam do pętli i ul. 1 Maja poszłam w kierunku kościoła.
To najstarszy kościół Świnoujścia. Stoi w miejscu historycznej przeprawy przez Świnę do Przytoru, na dawnym szlaku handlowym wokół Bałtyku.
Był zamknięty, ale cudem udało mi się wejść.
 |
| Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, XV w., rozbud. 1 poł. VII w., 1826 |
W 1826 kościół został przebudowany wg projektu znanego berlińskiego architekta, Carla Schinkela.
 |
| Wieża ceglana, 1826 |
 |
| Ołtarz, XVI w., 5 figur zrekonstr. po kradzieży w 1994 |
 |
| Anioł chrzcielny |
W centrum ołtarza znajdują się figury MB Bolesnej i 4 świętych: Mikołaja, Barbary, Pawła i Marii Magdaleny.
W skrzydłach bocznych obrazy: Zwiastowanie, Narodzenie Jezusa, Pokłon Trzech Króli i Zaśnięcie MB.
Poniżej śś. Ambroży, Grzegorz Wielki, Hieronim i Augustyn.
Na zewnętrznej stronie skrzydeł tryptyku są sceny z Męki Pańskiej. Były eksponowane po wprowadzeniu reformacji.
 |
| Szafa ścienna, pocz. XVIII w., barok ludowy |
Na szafie ściennej 2 obrazy: Chrystus zmartwychwstały i Powrót syna marnotrawnego.
 |
| Barokowa ambona, XVIII w. |
Ambonę zdobią wizerunki 4 Ewangelistów i Chrystusa - ogrodnika doglądającego winnicy.
 |
| Empora muzyczna z XIX-wiecznymi organami |
 |
| Tablica upamiętniająca mieszkańców poległych podczas wojen napoleońskich |
We wszystkich możliwych źródłach podawana jest informacja, że jest to epitafium szwedzkiego admirała Larsa Mathsona Strußhjelma, który zmarł w Karsiborze. Ale nie ma na tablicy jego nazwiska.
Dostrzegłam natomiast nazwisko "Blixen" i "98", a to zgadza się z tym tłumaczeniem tablicy:
Szlachetnie urodzona pani Hedewich Blixen
zmarła w roku Pańskim 98 w dniu św. Jana
w wieku 14 lat. Tutaj pochowana.
Chrystus jest moim życiem,
śmierć - moim zyskiem. Philip:I
Biblia Tysiąclecia, List do Filipian:
Dla mnie bowiem żyć - to Chrystus,
a umrzeć - to zysk (Flp 1,21)
Do końca wojny kościół był parafialnym. Nie uległ zniszczeniu. Jeszcze po 1945 pozostawał tu ostatni niemiecki pastor, Leo Herrmann. Jest kilka starych zdjęć.
Do cmentarza doszłam ul. Kwiatową.
Zabytkowy cmentarz ewangelicki w Karsiborze jest jedną z najlepiej zachowanych małych nekropolii w Polsce. Założony został w I połowie XIX w., kiedy przykościelny cmentarzyk okazał się zbyt mały. Najstarszy z grobów datowany jest na rok 1856. Pochówków dokonywano w tym miejscu jeszcze do lat 40-tych ubiegłego stulecia. Uwagę przykuwają pełne planistyczne założenie cmentarza z wydzielonymi alejami i sektorami, pięknie zdobione, kunsztowne ogrodzenia, zabytkowe kamienie nagrobne i żeliwne krzyże. (...)
W 2004 cmentarz objęty został ochroną konserwatorską.
tablica informacyjna
Najpierw wchodzi się na teren młodszej części cmentarza, z lat 1910-14.
 |
| Główna aleja |
Tabliczki są przepiękne i unikalne, niestety, w nie najlepszym stanie.
Ogółem, spośród wszystkich cmentarzy ewangelickich, jakie zwiedzałam, ten zrobił na mnie chyba największe wrażenie. W dużych miastach są zabytkowe groby sławnych ludzi i tego się nie da porównać, ale tu jest niepowtarzalny klimat. Co innego wejść z ulicy na dużą, miejską nekropolię, a co innego znaleźć taki cmentarzyk pośrodku niczego.
 |
| Grób z I w. św. |
Chcąc dojść do drugiej części cmentarza, należy wyjść z głównej alei i przejść kawałek ścieżką. Widać to mniej więcej po lewej stronie powyższego zdjęcia.
Ta część pochodzi z połowy XIX w. Jest porośnięta czymś kolczastym i ciężko się zwiedza.
 |
| Takie tabliczki są tylko w 2. cz. cmentarza |
Do rejestru zabytków wpisana była również szachulcowa chata rybacka z pocz. XIX w. przy ul. Wierzbowej 7. Została zniszczona podczas wichury w 2010 i wykreślona z rejestru. Znalazłam zdjęcia przed i po.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz