Halinów i Długa Kościelna

W Halinowie i Długiej Kościelnej byłam kilka razy. W maju 2016 przeszłam trasę z Halinowa do Okuniewa, potem w październiku 2017 pojechałam sprawdzić, jak przebiega rewitalizacja pałacyku w Halinowie, a teraz chciałam wejść do kościołów i to wszystko zaktualizować. Tak więc zdjęcia są z różnych okresów, ale daty są ważne tylko przy pałacyku w Halinowie, reszta bez zmian.

Z tych dwóch miejscowości pierwsza była Długa Kościelna i z nią łączy się historia powstania Halinowa.

Halinów 

(...) historia powstania Willi Halinów  (Halinowa) ma swój początek około roku 1866, w okresie negocjacji Stanisława Kuszkowskiego z zarządem kolei na temat parcelacji majątku Długa Kościelna pod budowę linii kolejowej i stacji. (...)
W XIX wieku istniał obszerny majątek Długa Kościelna, którego częścią był Folwark Skruda. (...)
Skruda była  folwarkiem majątku Długa Kościelna do roku 1917.
(...)  faktyczny proces urbanizacji terenów dzisiejszego Halinowa zapoczątkował pan Stanisław Juszczyński i Kazimiera Kuszkowska z Aquilinów. Ówcześni gospodarze majątku Długa Kościelna byli ludźmi wykształconymi (...). Byli świadomi potencjału jaki posiada ich ziemia, na której wybudowano drogę kolei żelaznej. Musieli orientować się w kierunkach mody letniskowej oraz zapotrzebowaniu na działki letniskowe. (...) Śledzili rozwój letnisk na tzw. linii otwockiej, prawie po sąsiedzku z Długą Kościelną. Ponadto Zarząd kolei, w tym sam Leopold Kronenberg, aktywnie zachęcali do budowy nowych miejscowości letniskowych i nowych przystanków. (...)
Około roku 1895 powstaje osiedle Wille Halinów a tuż po nim w 1900 r. stacja kolei Halinów. (...)
„Miasto ogród  Skruda” było trzecim w kolejności projektem osiedli letniskowych.

                                                                                                                  kurierskruda.pl

                                                                                          

Najpiękniejsze z nielicznych ocalałych starych, drewnianych domów znajdują się przy ul. Jana Pawła II, prowadzącej ze stacji do miasta.

Ul. Jana Pawła II

Ul. Jana Pawła II

Najważniejszym, i w sumie jedynym, zabytkiem Halinowa jest pałacyk w stylu szwajcarskim, pozostałość po majątku Skruda.

Na przełomie XIX i XX wieku zbudowany został (...) dworek otoczony parkiem ze stawem i altana. W latach trzydziestych XX w. właścicielem majątku był ks. Zygmunt Kaczyński – poseł na sejm i działacz polityczny w Rządzie RP na Emigracji. Po wybuchu II wojny światowej, ks. Kaczyński przedostał się zagranicę, zaś nabywcą majątku był dr Stefan Łytkowski – medyk, który na co dzień mieszkał w Warszawie. Pod jego nieobecność gospodarstwem zarządzał zdolny administrator Kużma. To właśnie dzięki niemu majątek Łytkowskich imponująco się rozwinął. Administrator wprowadził bowiem wiele nowoczesnych rozwiązań. Szczególna korzyść przyniosły innowacje w dziedzinie uprawy ziemi_: z których skorzystali również okoliczni chłopi. Pobierali oni od Kużmy nauki dotyczące rolnictwa. Folwark był własnością dr Łytkowskiego do końca II wojny światowej. Później dworek i inne obiekty należały już do Halinowa.

                                                                                                                               mct.org.pl

Pałacyk znajduje się przy ul. 3 Maja 8.
Po remoncie, który ciągnie się niemiłosiernie, ma się tam mieścić Gminny Ośrodek Kultury, a w sąsiedniej oranżerii (starej poczcie) - Klub Seniora.
Znalazłam tylko jedno stare zdjęcie.

01.10.2017

01.10.2017

Staw przy pałacyku; 01.10.2017

16.06.20

16.06.20

D. oranżeria (stara poczta); 16.06.20

Do Długiej Kościelnej najlepiej iść ul. Powstania Styczniowego.

Ul. 3 Maja/ Powstania Styczniowego

 Ul. Mickiewicza/ Powstania Styczniowego

Długa Kościelna

Idąc z Halinowa do Długiej Kościelnej warto wstąpić na teren Łowiska Halinów, które położone jest właściwie na granicy obu miejscowości, również przy ul. Powstania Styczniowego. Można tam też coś zjeść.

 Łowisko Halinów

 Mogiła zbiorowa Powstańców Styczniowych 1863 r. z oddziału Józefa Jankowskiego, pomnik z 1960; ul. Powstania Styczniowego, w pobliżu Łowiska

Podczas powstańczego zrywu w 1863 r. na terenie (...) Gminy powstańcy stoczyli z Rosjanami wiele bitew, m.in. w okolicach Chobotu, Michałowa i pod Okuniewem. Tu działała doskonale zorganizowana poczta powstańcza, poszczególne dwory pełniły role stacji powstańczych. Do nich dostarczano meldunki o ruchach wojsk carskich oraz rozkazy Rządu Narodowego.

                                                                                                                                halinow.pl

Kościół mariawicki w Długiej Kościelnej w 2018 został wpisany do rejestru zabytków. Kilka słów ze strony mwkz.pl:

W 1907 r. staraniem wspólnoty kościoła Mariawitów wzniesiono w Długiej Kościelnej niewielką świątynię pw. Przenajświętszego Sakramentu. Obiekt związany jest z dziejami kościoła katolickiego Mariawitów, jego parafii i najbliższej okolicy. Zbudowany zgodnie z wzorem niewielkich świątyń mariawickich (część mieszkalna, medalion na fasadzie) stanowi przykład sakralnej architektury neogotyckiej początku XX w., nawiązującej do stylistyki gotyckich kościołów okresu klasycznego, który uznawany był od lat 80. XIX w. za styl rodzimy, najbardziej odpowiedni do zastosowania przy realizacji budowli kościelnych.

Powstanie kościoła jest wynikiem rozłamu wewnątrz parafii rzymskokatolickiej św. Anny w 1935.

Wejść mi się nigdy nie udało, ale jest sporo zdjęć na facebooku. Jest to jedyny w Polsce czynny kościół tego wyznania. Obok znajduje się cmentarz mariawicki założony w 1908.

Kościół mariawicki pw. Przenajświętszego Sakramentu, 1907; ul. Kochanowskiego 41

We wnękach - św. Józef i Franciszek z Asyżu

I powrót na ul. Powstania Styczniowego.

Kapliczka, 2003; ul. Powstania Styczniowego

W ROKU UKOŃCZENIA
BUDOWY KOŚCIOŁA

W DŁUGIEJ KOŚCIELNEJ

WDZIĘCZNI PARAFIANIE

I KS. PROBOSZCZ

A.D.2003

Ul. Powstania Styczniowego/ Spokojna

Kościół św. Anny nie jest zabytkiem, powstał w 2004. Ale historia kościoła w tym miejscu jest bardzo długa. Modrzewiowy kościółek został podpalony w 2000.

Zabytkowy kościół w Długiej Kościelnej, zbudowany na początku XVII w., spłonął nad ranem 9 września. (...)
Trudno oszacować powstałe straty. Chodzi bowiem o budynek sakralny i zabytkowy, jakich niewiele pozostało na Mazowszu. Ogień strawił również zawartość wnętrza świątyni. Z późnogotyckiego krucyfiksu z pierwszej połowy XVI w., umieszczonego na belce tęczowej, pozostał tylko zwęglony kikut. Spłonęły m.in. stare obrazy: neobarokowy z XVIII w., przedstawiający św. Annę i Joachima nauczających Maryję; ludowo-barokowy obraz Zmartwychwstania i XVII-wieczne malowidło przedstawiające adorację Najświętszej Maryi Panny przez chóry anielskie.
Konstrukcja modrzewiowego kościoła o charakterystyce zrębowej, wzmocniona lisicami, z zewnątrz oszalowana, pochodziła sprzed roku 1630.

                                                                                                                         niedziela.pl

Bardzo dziwne, że właściwie nie ma żadnych zdjęć, znalazłam tylko dwa: 1 i 2.

A oto, co ocalało po pożarze.

Kościół św. Anny; ul. Powstania Styczniowego 83

Dzwonnica, XVIII w.

Drzwi dzwonnicy

Kaplica - kruchta ze spalonego kościoła św. Anny (była dobudowana w XIX w.)

Wnętrze kruchty

Plebania, 1853

Dzwon z 1946

Dzwon z podziękowaniem opatrzności za ocalenie świątyni podczas II wojny światowej. Niestety nie pomogła w 2000 roku...

Ul. widoczna na  zdjęciu to ul. Powstania Styczniowego. Żeby dojść do dworu, przy krzyżu należy skręcić w ul. Spacerową. Można też do niego przejść prosto z kościoła bocznym wyjściem, mijając głaz narzutowy.

Ul. Polna/ Spacerowa/ Powstania Styczniowego

O drewnianym dworze nie ma praktycznie żadnych informacji, podobno są też drewniane czworaki z XIX w., ale nie wiem, gdzie mogłyby być. W pobliżu jest tylko to, co poniżej.
Mieszkańcy pozwolili mi obejść dwór ze wszystkich stron.

Na stronie gckgminahalinow.pl można przeczytać historię pojawienia się nazwy "Halinów", związaną z dworem w Długiej Kościelnej i jego mieszkańcami:

Historia ta jest nieodzownie związana z Dworem w Długiej Kościelnej, który należał do rodziny Kuszkowskich. Stanisław Kuszkowski miał dziewięcioro dzieci. Jeden z jego synów, Ludwik otrzymał w spadku ziemię i dwór. Ożenił się z (...) Kazimierą z Aquilinów. Z tego związku urodziło się dwoje dzieci: Halina i Stefania (...). Niedługo jednak, Ludwik Kuszkowski zmarł na serce, a Kazimiera została wdową mając 22 lata i dwójkę dzieci na wychowaniu. Od tego momentu ona tytułowana była „dziedziczką Długiej Kościelnej”. (...) Jej drugim mężem, a zarazem mieszkańcem dworu w Długiej Kościelnej stał się Stanisław Juszczyński. (...)
Gdy przez dobra majątku Długa Kościelna miała przechodzić linia kolejowa i zaplanowano w tym rejonie stację, poproszono Juszczyńskiego o zaproponowanie jej nazwy. Na cześć młodszej z córek, Haliny, nazwał tę stację Halinowem.
                                                                    

Drewniany dwór, poł. XIX w. (przebudowany w XX w.); ul. Spacerowa

A tak dwór wyglądał dawniej. Chyba przypomina to moje 2-gie zdjęcie.

Ul. Kochanowskiego

Cmentarz parafialny powstał w 1780, ale nie jest szczególnie zabytkowy. Widziałam tylko kilka starych grobów.

Przy cmentarzu na ul. Spokojnej

Na drodze do Okuniewa, w Długiej Szlacheckiej - kapliczka z 1949 i ciekawy krzyż.

Na koniec kilka informacji praktycznych. Do Halinowa bardzo często kursują pociągi z Warszawy, można też dojechać autobusem 704. Do Długiej Kościelnej prawie nic nie jeździ, ale te miejscowości ze sobą sąsiadują.
Jak obiad, to w Halinowie, w Długiej Kościelnej jest tylko sklep.

Bardzo polecam na krótki wypad!

http://kurierskruda.pl/index.php/opowiesc-rzeka-czesc-vii-skad-sie-wzial-halinow-czy-halinow-to-skruda-a-moze-skruda-to-halinow-co-to-byla-kolonia-zagaj/historia-regionu
http://www.halinow.pl/strona-122-historia_gminy.html
http://mct.org.pl/dworek-skruda-gminny-osrodek-kultury-w-halinowie/
http://gckgminahalinow.pl/glow/modernizacja-i-przebudowa-gminnego-centrum-kultury-w-halinowie

https://www.mwkz.pl/archiwum-aktualnosci-lista/1189-budynek-kocioa-mariawitow-w-dugiej-kocielnej-zabytkiem
http://parafiadlugakoscielna.pl/informacje/zawartosc/v_kat/historia
https://www.niedziela.pl/artykul/639/nd/Zgliszcza-w-Dlugiej-Koscielnej
http://gckgminahalinow.pl/imprezy-kulturalne/imieniny-haliny/2015-2

Gminny program opieki nad zabytkami na lata 2016-2019