Od razu po przyjeździe udałam się na wieczorny spacer.
 |
| Jeden z dwóch zachowanych malowanych domów; ul. Królowej Jadwigi 7/1 |
Drugi jest naprzeciwko.
 |
| Ul. Królowej Jadwigi 6 |
Ze smutkiem patrzyłam na pustą działkę po tej samej stronie ulicy. Do niedawna stał tu jeszcze jeden pięknie malowany dom z k. XIX w. Niestety, można go zobaczyć już tylko na street view. To dawna restauracja i dom mieszkalny. Załączam opis i zdjęcia z karty zabytku.
 |
| Pomnik Tadeusza Kościuszki, 1917; ul. Królowej Jadwigi |
 |
| Kościół pw. św. Rocha, 1908-1912 |
 |
| W tle widać krzyż przydrożny z 1892 |
Następnego dnia zaczęłam już regularne zwiedzanie Długosiodła. Ale najpierw kilka słów wprowadzenia.
Po raz pierwszy nazwa miejscowości pojawia się w dokumencie księcia Konrada Mazowieckiego z 1203 roku, który głosi, że książę darował tę wieś wraz z innymi posiadłościami biskupowi płockiemu Günterowi. (...)
Miejscowość darowana przez księcia mazowieckiego kościołowi stała się osadą biskupią zamieszkałą przez ludzi wolnych, nieodrabiających pańszczyzny, składających biskupowi dziesięcinę w naturze i pieniądzu. (...)
W okresie średniowiecza dzięki przechodzącemu przez Długosiodło traktowi handlowemu, łączącemu Pułtusk z Nowogrodem, wieś przybrała charakter targowo – rzemieślniczy. Ważną datą w historii regionu jest dzień 24 lipca 1481 r. , kiedy to biskup płocki Piotr Ścibor z Chodkowa wydał na zamku w Pułtusku dekret powołujący do życia nową parafię w Długosiodle. (...)
Długosiodło posiadało wiele cech miejskości (...). Regularna zabudowa, rynek w centrum miejscowości oraz kościół parafialny, nadawały mu charakter typowego miasteczka. Było ośrodkiem rynku lokalnego i pełniło różnorodne funkcje gospodarcze, kulturalne i administracyjne.(...) Długosiodło otrzymało w 1556 roku przywilej miejski. (...) przywilej ten nigdy nie został zrealizowany. (...)
Mieszkańcy tych okolic brali udział w powszechnej partyzantce przeciw Szwedom w czasie wojen polsko – szwedzkich. (...)
II rozbiór w 1793 roku spowodowany został wybuchem Powstania Kościuszkowskiego, które odbiło się szerokim echem w rejonie całej Puszczy Białej, w tym w okolicach Długosiodła. (...)
W Puszczy Białej doszło do licznych potyczek polskich oddziałów partyzanckich z Rosjanami. (...) Za udział w powstaniu [listopadowym] znaczna część szlachty straciła majątki, a życie gospodarcze, społeczne i kulturalne zaczęło upadać.
W owym czasie w okolice Długosiodła zaczęli napływać niemieccy koloniści i ludność żydowska. (...) Gmina Długosiodło była w XIX wieku najbardziej zniemczoną okolicą w Puszczy Białej. Koloniści niemieccy stanowili 17% mieszkańców.
Nie ominęło okolic Długosiodła także powstanie styczniowe. (...) Mimo jego upadku rząd rosyjski ukazem carskim z 2 marca 1864 roku przeprowadził (...) uwłaszczenie chłopów. (...) Rosjanie w odwecie rozpoczęli (...) egzekucje schwytanych powstańców, zsyłki na Sybir i rekwirowanie ich własności. (...)
Pierwsza wojna światowa przyniosła mieszkańcom gminy pożary i zniszczenia. (...) Mimo trudnych czasów powstał w Długosiodle nowy, murowany budynek szkoły. Okolica zyskała letniskową i uzdrowiskową sławę (...)
Powolny rozwój gminy został brutalnie przerwany wybuchem II wojny światowej.
dlugosiodlo.pl
Kościół był cały czas otwarty, bo odbywało się jakieś spotkanie, do skansenu też udało mi się wejść.
 |
| Ołtarz główny w stylu regencji, 2 ćw. XVII w. |
 |
| Obraz Wniebowzięcia NPM Antoniego Murzynowskiego, 1875 |
 |
| Rzeźba MB Tronującej z Dzieciątkiem, 1 poł. XVI w. |
 |
| Rzeźba św. Anny, 1 poł. XVI w. |
Powyższe późnogotyckie figury są najcenniejsze, bo najstarsze z zachowanego wyposażenia kościoła.
Figurę św. Rocha ufundowano podczas zarazy w 1630.
 |
| Figura św. Rocha z drzewa lipowego, 1630 |
 |
| Rzeźba św. Rocha, pocz. XIX w., srebrne tabliczki wotywne, XVII w. |
Obok dębu szypułkowego Jan zasadzonego w czasie budowy 1. kaplicy parafii św. Jana Baptysty w 1481, te drzwi są najstarszymi zachowanym obiektami na terenie kościoła.
 |
| Drewniana kostnica obok kościoła, 1822 |
 |
| Gotyckie drzwi z rozebranego drewnianego kościoła, k. XV w. |
 |
| Metalowe tondo z literami IHS |
 |
| Dąb szypułkowy Jan, 1481 |
Zarówno kostnica, jak i dąb znajdują się na terenie dawnego cmentarza przykościelnego. Był czynny do 1853.
Przy kościele jest tylko 1 nagrobek.
 |
| Anna Moll, 1855 |
ZM: 3 STYCZ: 1855 ŻYŁA LAT 23. PROSIEMY O WESTCHNIENIE.
Po przeciwnej stronie drogi znajdowała się niegdyś drewniana plebania z 1. poł. XIX w. Na stronie parafii można przeczytać:
W 1968 r. proboszczem został ks. kan. Wincenty Bronowski. Dzięki jego staraniom (...) wybudowano nową plebanię i wikariat-organistówkę w miejsce zniszczonych drewnianych.
Tylko że w karcie zabytku, dokładnie z roku 1968, stan plebanii określono jako "dość dobry". Wniosek może być tylko jeden: lekką ręką zniszczono zabytek.
Idąc do skansenu, który przylega do kościoła, minęłam pomnik upamiętniający ludność żydowską w Długosiodle.
PAMIĘCI CAŁEJ ŻYDOWSKIEJ
LUDNOSCI DŁUGOSIODŁA
1000 DOROSŁYCH I DZIECI
WYGNANYCH PRZEZ NIEMCÓW
5 PAŹDZIERNIKA 1939 ROKU
ZAMORDOWANYCH NA
BIAŁORUSI W LATACH 1940 - 1942
Do niedawna istniała mykwa na ul. Kilińskiego. Jak się dowiedziałam na miejscu, była przebudowana i mieścił się w niej sklep. W końcu spaliła się i ją rozebrano.
Przy drodze do Wólki Piasecznej znajdował się cmentarz żydowski, obecnie tylko tablica informacyjna:
Cmentarz żydowski. W tym miejscu spoczywa około tysiąca Żydów, mieszkańców gminy Długosiodło, pochowanych w okresie od XVIII do XX wieku.
Doszłam do skansenu, który wyglądał na zamknięty, ale okazało się, że brama jest otwarta.
 |
| Po lewej stronie widać kościół |
 |
| Kurpiowska chata z sosnowych bali |
 |
| Widok ze skansenu na park po drugiej stronie stawu |
W parku jest tężnia i tablice informacyjne dotyczące przyrody.
Trochę dalej na północ płynie rzeczka Wymakracz.
Wróciłam i ul. Pocztową poszłam na cmentarz.
 |
| Ul. Królowej Jadwigi/ Pocztowa |
W GÓRE
SERCA
NA CZEŚĆ N.M.P.
R.S.
1892 R.
FUNDATOR
K. BARDYSZESKI
 |
| Ul. Pocztowa 1 |
 |
| Ul. Pocztowa 5 |
Cmentarz został założony w 1854. Najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z roku 1861.
 |
| Wincenty Jakacki, patron trybunału płockiego, 1864 |
 |
| Wojciech Markuszewski, obywatel ziemski, 1885 |
Poniżej grób symboliczny powstańca warszawskiego. W pobliżu bocznego wejścia pochowano również żołnierza poległego w 1939.
 |
| Nagrobek Franciszka Jakackiego (piaskowiec, arkada wsparta na filarkach z rzeźbą Chrystusa u słupa), 1862 |
 |
| "CIENIOM Z FOLWARKU SUSKI" |
 |
| Karolina Wierciszewska, 1861 |
 |
| Ul. Targowa 24 |
 |
| Ul. 1 Maja 13 |
 |
| Ul. 1 Maja 6 |
 |
| Ul. Mickiewicza 1 |
 |
| Zabytkowy dom z 1935 (budownictwo ludowe w architekturze międzywojennej); ul. Poniatowskiego 11 |
Opis domu pod adresem Poniatowskiego 11.
 |
| Ul. Królowej Jadwigi 25 (rynek) |
 |
| I jeszcze 1 pomnik Tadeusza Kościuszki, na rynku |
 |
| Ul. Królowej Jadwigi 13 |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz