Gołąb

Do Gołębia wybrałam się głównie z powodu słynnego Domku Loretańskiego, do którego cudem udało mi się wejść. Podróż pociągiem z Dęblina, gdzie miałam bazę, zajęła niecałe 10 min. Potem ok. 2 km drogą przez las i pola.

Najpierw kilka słów o historii wsi.

(...) na przełomie XII i XIII wieku Gołąb był wyróżniającym się ośrodkiem osadniczym leżącym na żyznych glebach w pobliżu przepraw przez Wisłę i Wieprz. Rolę Gołębia podkreśliło jeszcze wybudowanie drewnianego kościoła. Właścicielem wsi był książę, a następnie król Polski. Szybko rozwój Gołębia jako ważnego ośrodka osadniczego i religijnego zahamowały wojny z XIII wieku. Był to czas licznych zamieszek, najazdów Rusinów, Jaćwingów, Litwinów i Tatarów. (...)

W XIV wieku (...) Gołąb i okoliczne wsie rozwijały się i przybywało ludności. (...)

Na skutek zmiany koryta Wisły (...) przeprawa przez Wisłę odbywała się głównie w Gołębiu. Tędy wiódł ważny szlak handlowy z Mazowsza do Lublina i dalej na Ruś. Dodatkowo w czasach panowania Władysława Jagiełły król bardzo często przebywał w Skokach, gdzie znajdował się dwór królewski. Z czasem (...) dwór (...) został przeniesiony do Gołębia. (...)

Pierwsze bardziej szczegółowe informacje o Gołębiu pochodzą z XVI wieku. Królowie Polski (...) dzierżawili dobra królewskie różnym magnatom. (...)

Wieś pomyślnie rozwijała się w pierwszej połowie XVII wieku. (...) Duże zniszczenia w Gołębiu przyniosła wojna ze Szwecją. (...)

Dokumenty mówią (...) o istnieniu murowanego kościoła „rysami niebezpiecznie oznaczonego”, a także „starożytnego Loretu” stojącego obok. Na wysokim poziomie stała również kultura, której ośrodkiem był dwór plebański. (...) W 1794 roku wszystkie kosztowności parafii przeznaczono na cele obronności kraju. Rok później upadła Rzeczpospolita, a dawne dobra królewskie znalazły się pod zarządem rządu Cesarstwa Austrii. W 1809 roku dobra te przejął rząd Księstwa Warszawskiego. Następnie Gołąb stał się dobrem rządowym Królestwa Polskiego i często był dzierżawiony prywatnym osobom. W 1840 roku Gołąb włączono do dóbr dęblińskich stanowiących donacje Iwana Paskiewicza.

                                                                                                                 parafiagolab.pl

Kościół św. Floriana i Katarzyny, 1636-XX w.

(...) w latach 1626-1636 wybudowano obecnie istniejący murowany kościół. Wybudował go ówczesny proboszcz ks. Szymon Grzybowski przy pomocy Jerzego Ossolińskiego. W budowie kościoła pomagali także parafianie. Kościół został konsekrowany 5 września 1638 roku przez Bp Tomasza Oborskiego sufragana krakowskiego. Ossoliński pomagał w budowie kościoła, ponieważ był w tym czasie dzierżawcą. Ossoliński był też fundatorem Domku Loretańskiego.

                                                                                                            parafiagolab.pl

Skarpy przy prezbiterium dobudowano po powodzi w 1720, a wieże i ich hełmy pochodzą z 1856.

Tablica fundacyjna nad wejściem

Chwała Bogu Najlepszemu Najwyższemu, który to dzieło w Roku Pańskim 1626, pod koniec panowania Króla Zygmunta III, za panowania Marcina Szyszkowskiego, biskupa krakowskiego rozpoczął. W Roku Pańskim 1634 za panowania Władysława IV, króla Polski, królującego obecnie, rządów biskupa Jana Alberta Polskiego księcia, kardynała oraz Jerzego z Tęczyna Ossolińskiego, sekretarza królewskiego, księcia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, to pozostające we władaniu ukończył. I przyozdobił je tytułem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, św. Floriana patrona i św. Katarzyny, dziewicy i męczennicy oraz pozostałych św. męczenników.

Kościół był otwarty i mogłam zwiedzać bez przeszkód.

Ołtarz główny, k. XIX w., obraz "Wniebowzięcie", 2 poł. XVII w.

Ambona zespolona z 2 konfesjonałami, posążki św. Mikołaja, św. Stanisława i papieża Urbana VIII, ławki, 2 ćw. XVII w.

Takiej ambony nigdzie nie widziałam, pełen zachwyt!

Organy, 1641, 1908

Sztukateria w typie lubelskim na sklepieniach, reliefowe popiersia apostołów i ewangelistów

Chrzcielnica, k. XVI w.

12-ramienny świecznik z figurkami apostołów

W kościele znajdują się oryginalne terakotowe figury z Domku Loretańskiego z ok. 1650. 

Niezidentyfikowany

MOISES

AARON

NOE

ISAIAS

EZECHIEL

MB z Dzieciątkiem z drewna kokosowego, pierwotnie w niszy za ołtarzem Domku Loretańskiego

Domek Loretański, 1634-45

Ufundowany został w czasach zarządzania parafią przez ks. Szymona Grzybowskiego, który będąc dziekanem kazimierskim odbył specjalną pielgrzymkę do Loreto. Środki na budowę pochodziły z dóbr i dziesięcin parafii oraz darowizn. Za jednego z głównych fundatorów uważany jest kanclerz Jerzy Ossoliński, który w roku 1633 odbył również pielgrzymkę do Loreto i ślubował wystawienie Domu Loretańskiego w Gołębiu. (...) Drugi etap obejmujący prace dekoracyjne przekroczył rok 1644 i był ukończony przez następnego proboszcza – ks. Remigiusza Leżeńskiego.​

                                                                                                             parafiagolab.pl

Św. Józef z piłą, dłutem i młotkiem, św. Jan Chrzciciel z krzyżem i owieczką

Św. Jan z  orłem, św. Łukasz z piórem, pędzlem i paletą

Św. Mateusz z aniołem, św. Marek z książką

"Wysokość Wody R. 1808"

Św. Paweł z mieczem, św. Piotr z kluczami

Polichromie, XVII w., odsłonięte 1985/86

Zarówno kościół, jak i Domek Loretański i ogrodzenie mają charakter obronny. 

To ostatni w historii Polski kościół obronny. Tam też najwięcej się zachowało: strzelnice, grube mury, korytarze, wysoko umieszczone okna, podziemia, balkoniki. W Domku Loretańskim część otworów strzelniczych zamurowano, jeden z dwóch korytarzy między podwójnymi ścianami ma charakter obronny. Nisze w ogrodzeniu od strony wschodniej też służyły do obrony. 

Polecam bardzo ciekawy artykuł ze zdjęciami. Szkoda, że znalazłam go po fakcie, bo patrzyłabym na wszystko bardziej świadomie...

Wyjście na plebanię

Pomnik przed kościołem, 1930

​BOHATEROM

POLEGŁYM W WALKACH

O NIEPODLEGŁOŚĆ

I CAŁOŚĆ GRANIC

OJCZYZNY

Na placu przed kościołem w 2019 umieszczono też głaz

PAMIĘCI MIESZKAŃCÓW GOŁĘBIA, KTÓRZY ZGINĘLI

W PIERWSZYCH DNIACH WRZEŚNIA 1939 R. W POBLIŻU

JEZIORA NURY W WYNIKU BOMBARDOWANIA

LOTNICTWA NIEMIECKIEGO.​

Przy ogrodzeniu kościoła znajduje się grób weterana.

Prawie naprzeciwko kościoła przy ul. Żuławy stoi XIX-wieczna figura św. Jana Nepomucena. Wg legendy przypłynęła w czasie powodzi w 1813 i w tym miejscu osiadła, wg innej wersji została ustawiona na pamiątkę powodzi z 1808. W 2015 pomnik został poddany renowacji.

W Gołębiu należy koniecznie odwiedzić Muzeum Nietypowych Rowerów. Właściciel ciekawie opowiada o historii roweru, można też się przejechać na takich okazach, że człowiek na trzeźwo by nie wymyślił :)  A propos trzeźwości - obok jest Muzeum Pijaństwa...

Po obiedzie w Restauracji Nepomucen (widać ją za pomnikiem) poszłam na spacer ul. Pocztową.

POBŁOGOSŁAW JEZU

DROGI, TYM CO SERCE

TWE KOCHAJĄ

NIECH SKARB TEN CEN

NY DROGI NA WIEKI

POSIADAJĄ

Kawałek dalej następna, NIESAMOWITA kapliczka!

Do centrum wróciłam ul. Polną i skręciłam w prawo, na cmentarz. Został założony ok. 1837.

Zabrakło mi czasu, żeby zgłębić temat i spokojnie pochodzić. Szukałam - bezskutecznie - grobu Stefcia Kossaka, wnuka malarza Juliusza Kossaka.

Na stronie golabnadwisla.pl opisane są m.in. najciekawsze i najstarsze nagrobki. Nie zachowało się ich zbyt dużo.

Z cmentarza wyszłam na ul. Uroczą, potem Krzywą i Folwarki doszłam do kościoła. Dalej ul. Żuławy na pociąg.

Po drodze piękne domy!

Ul. Krzywa

Ul. Folwarki

Plebania; ul. Folwarki

Plebania

Ul. Żuławy

Ul. Żuławy

Trudno powiedzieć, że przegapiłam drewniany dworzec, bo go nie było na stacji, i dlatego wyleciał mi z głowy. Potem zorientowałam się, że jest dalej, pośrodku niczego. Ale nic straconego, bo i tak zamierzam wrócić w te okolice.

https://parafiagolab.pl/

https://zabytek.pl/pl/obiekty/golab-kosciol-par-pw-sw-floriana-i-narodzenia-nmp-w-zespole-z

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Marii_Panny,_%C5%9Bw._Floriana_i_%C5%9Bw._Katarzyny_w_Go%C5%82%C4%99biu

https://www.krajoznawcy.info.pl/manierystyczny-kosciol-domek-loretanski-45418

http://golabnadwisla.pl/