wtorek, 16 października 2018

Konstancin

Konstancin kojarzy się głównie z tężnią solankową i willami. To letnisko i uzdrowisko powstało w roku 1897, a od 1969 jest częścią składową miasta Konstancin-Jeziorna. Zawsze było to miejsce elitarne. Kolejka Wilanowska zapewniała dogodny dojazd. Dzisiaj również Konstancin jest dobrze skomunikowany z Warszawą i okolicznymi miastami.


Złoża solanki odkryto w Konstancinie w latach 60. XX w., a tężnia powstała w 1978 r.
Ze strony teznia.com.pl:

"[tężnia] jest zasilana solanką z położonego nieopodal odwiertu, która, dzięki stężeniu minerałów 6,5%, posiada właściwości lecznicze. Powietrze wokół Tężni w wyniku parowania solanki tworzy swoisty mikroklimat zbliżony do klimatu, którym możemy cieszyć się nad morzem. Minerały w nim zawarte wspomagają odbudowę i regenerację błony śluzowej górnych dróg oddechowych. Działają także stymulująco na pracę układu odpornościowego. Szczególnie istotne dla naszego zdrowia są pierwiastki jod, brom, wapń oraz magnez."

Nie trzeba nawet wchodzić do środka, żeby to poczuć. Świetne miejsce!

Tężnia solankowa w Parku Zdrojowym




Wille w Konstancinie po wojnie zostały zasiedlone lokatorami komunalnymi, co bardzo odbiło się na ich kondycji. Niektórzy nadal w nich mieszkają. Są wille opuszczone, są odnawiane w lepszy lub gorszy sposób, niektóre są burzone nielegalnie i wtedy jest skandal, z którego nic nie wynika, bo zabytku już nie ma, a za jakiś czas jest kolejny skandal...

Konstancin zwiedzałam ze "Spacerownikiem" Gazety Wyborczej, który bardzo polecam. Jest trasa, zdjęcia, wille opisane po kolei.
Dla zainteresowanym historią i architekturą poszczególnych willi podaję link pod każdą z nich.

"Maryla" powstała jako jeden z pierwszych pensjonatów Konstancina.

Pensjonat "Maryla", ok. 1899; ul. Sienkiewicza 19
Pensjonat "Maryla", ok. 1899; ul. Sienkiewicza 19
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/680-2/
http://www.kurierpoludniowy.pl/wiadomosci.php?art=13023

"Izyhali", 1927; ul. Sienkiewicza 15
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-izyhali-ul-sienkiewicza-15/

"Natemi", 1905; ul. Sienkiewicza 7
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-natemi-ul-sienkiewicza-7/

"Quo Vadis", ul. Sobieskiego 9
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-quo-vadis-ul-sobieskiego-9/

"Leonówka" czeka na nowego właściciela.

"Leonówka", ok. 1900; ul. Mickiewicza 3
"Leonówka", ok. 1900; ul. Mickiewicza 3
http://muzeumkonstancina.pl/1208_leonowka

"Zameczek" to, obok "Leonówki", wg mnie jedna z najpiękniejszych willi w Konstancinie. Ogrodzona, opuszczona. I chyba dobrze, że nie można wejść na teren...


"Zameczek", ok. 1906; ul. Sobieskiego 19


"Zameczek", ok. 1906; ul. Sobieskiego 19
http://www.muzeumkonstancina.pl/305_zameczek

W willi "Zygmusin" mieszkała rodzina Mieczysława Jastruna, tu urodził się Karol Strasburger, którego babcia prowadziła tu kawiarenkę (Jerzy S. Majewski,"Spacerownik", 6.07.2006).

"Zygmusin"; ul. Matejki 12
"Stokrotka", ok. 1914; ul. Matejki 18
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-stokrotka-ul-matejki-18/

W willi "Świt" od 1920 r. mieszkał S. Żeromski. Do 2001 pozostawała w rękach żony i córki, a następnie stała się prywatnym muzeum. Prowadzi je Fundacja na rzecz Utrzymania Spuścizny po Stefanie Żeromskim założona przez Monikę Żeromską.

"Świt", ok. 1914 (Muzeum S. Żeromskiego); ul. Żeromskiego 4
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-swit-ul-zeromskiego-4/

"Kaprys", 1904; ul. Batorego 15
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-kaprys-ul-batorego-15/

W międzyczasie wieża ciśnień z 1899 przy ul. Żeromskiego 9. Teren ogrodzony, ale jak! Uwaga na piękną, oryginalną furtkę!


http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/wieza-cisnien-ul-zeromskiego-9/

"Rusałka", 1911; ul. Batorego 17
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-romalin-ul-batorego-41-2/

"Ukrainka", 1914; ul. Batorego 16
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-ukrainka-ul-batorego-16/

"Julja", 1905; ul. Batorego 20
"Julja", 1905; ul. Batorego 20
http://visitkonstancin.pl/willa-julia-ul-batorego-20/

"Helena", 1901; ul. Żeromskiego 11
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-helena-ul-zeromskiego-11/

"Wanda"; ul. Batorego 31/33
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-wanda-ul-batorego-33/

Willa "Pallas Athenae" w latach międzywojennych należała do rodziny łódzkiego producenta tasiemek i koronek, Edmunda Eiserta i jego żony. Po rozstaniu z mężem mieszkała tu z córką Melanią. Przed 1934 mąż Melanii zastrzelił w willi swego rywala. Potem rodzina dom sprzedała (Jerzy S. Majewski,"Spacerownik", 6.07.2006).

"Pallas Athenae", przed 1916; ul. Piasta 32
Stara budka adresowa na ul. Piłsudskiego
Ponad 100-letni silnik parowy; ul. Piłsudskiego/ Matejki (w Parku Zdrojowym)
https://maximus38.flog.pl/wpis/12663374/lokomobila-dampfmaszyna-silnik-parowy#w

Lokomobila stała niegdyś przed dworem w Oborach.

Neogotycki kościół Wniebowzięcia NMP został zaprojektowany przez Józefa Piusa Dziekońskiego i Zdzisława Mączeńskiego. Zdewastowany podczas wojny, następnie przeszedł remont, a w 1976 została utworzona parafia.
Jerzy Majewski w "Spacerowniku" zwraca uwagę na cegły, ukształtowane tak, by przypominały uformowaną ręcznie cegłę gotycką.

Kościół Wniebowzięcia NMP, 1911; ul. Piłsudskiego 54
http://www.muzeumkonstancina.pl/309_kosciol_wniebowziecia_nmp

Ul. Piasta/ Piłsudskiego
"Domek Zakopiański", po 1917; ul. Jagiellońska 21
http://visitkonstancin.pl/domek-zakopianski-ul-jagiellonska-21/

"Miła", 1912; ul. Skargi 4
 http://www.muzeumkonstancina.pl/1211_mila

"Dworek Polski", 1921; ul. Skargi 5
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-dworek-polski-ul-piotra-skargi-5/

Ul. Sanatoryjna
Doszłam do najbardziej uzdrowiskowej części Konstancina. Najpierw znalazłam Instytut Reumatologiczny, czyli dawną willę Juliana Glassa, w stanie nieciekawym :(

Willa Juliana Glassa, 1939 (Instytut Reumatologiczny); ul. Piasta 10
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-juliana-glassa-ul-piasta-10/

Na stronie polacyzwyboru.pl znajduje się informacja o "Dworku w Lesie" z racji niemieckiego pochodzenia właściciela:

"Wybudowana (...) na zlecenie dr Jana Wedla (...) dla Michaliny Czerneckiej, późniejszej żony przemysłowca. Jego właścicielka prowadziła otwarty dom, na podwieczorkach w „Dworku przy lesie” spotykała się część miejscowej socjety. W czasie wojny willa została zajęta przez Niemców, a po 1945 r. umieszczono tam sanatorium. Willa była plenerem filmowym serialu „Pensjonat pod Różą”."                                                                                       

"Dworek w Lesie', 1928; ul. Piotra Skargi 18 (na sprzedaż)
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/dworek-w-lesie-ul-piotra-skargi-18/
http://www.polacyzwyboru.pl/wirtualny-spacer/lokalizacje/konstancin/galeria

"Zosieńka"; ul. Piotra Skargi 9
Centrum Rehabilitacji (d. Stołeczne Centrum Rehabilitacji), czyli Stocer, powstało w 1953 na bazie istniejącej wcześniej infrastruktury szpitalnej. Znalazło się w nim kilka budynków zabytkowych, które obecnie stoją opuszczone.

Stocer -  pensjonat "Sans Souci", 1929

Stocer -  pensjonat "Mon Repos", 1931
Stocer -  pensjonat "Mon Repos", 1931


"Willa wiąże się z osobą inguskiego księcia inż. Piotra Sułtan-Girey. Jej budowę, jako majątku posagowego dla dwóch córek Ireny i Haliny, rozpoczął w 1928 r. Budowę zakończono już po jego śmierci w styczniu 1931 r. Następnie, w 1935 r., willę kupiła Zofia Woyciechowska (...) adaptując ją na sanatorium pod nazwą: Mon Repos, odwiedzane głównie przez mahometan."

http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-mon-repos-ul-wierzejewskiego-12-b/







Informacje na temat willi "Irena" na terenie Stocer-u znalazłam w genialnym planie miasta z opisem willi wydanym przez Gminę Konstancin-Jeziorna:

"Eklektyczna willa powstała ok. 1909 r. na zlecenie Aleksandra Grankego. Późniejsi właściciele przekształcili ją w pensjonat."

Stocer -  "Irena", 1909; ul. Kraszewskiego 9
Stocer - "Piaski", 1922
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/willa-piaski-ul-wierzejewskiego-12/

Willa "Malutka" została zbudowana na zlecenie znanego warszawskiego dermatologa, Roberta Bernhardta (plan miasta). Zagrała w filmie S. Barei "Żona dla Australijczyka" nadmorską willę w Gdyni.


Stocer - "Malutka", 1922-24
Stocer - "Malutka", 1922-24
To był przegląd willi, które są w dobrym stanie, ewentualnie rokują nadzieje. Jeszcze stoją, ogrodzone, na sprzedaż itd. W drugiej części pokażę to, co uratować mógłby tylko cud, a zwiedzanie wymaga nieco odwagi i desperacji :(



Jerzy S. Majewski,"Spacerownik", 6.07.2006, dodatek do Gazety Wyborczej
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Wiki_Lubi_Zabytki/mazowieckie/powiat_piaseczy%C5%84ski/gmina_Konstancin-Jeziorna 
http://visitkonstancin.pl/o-konstancinie/zabytki/
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,920634,-1,-1,-1.html
http://teznia.com.pl/

5 komentarzy:

  1. Bogato i ciekawie! Szkoda tych willi podmiejskich, ale zakładam iż dużo w tym "dobrej woli" konserwatora zabytków, który stawia takie wygórowane warunki iż inwestorom opłaca się ryzykować wyburzenia niż remont.

    OdpowiedzUsuń
  2. Głównym problemem wg mnie były śmieszne kary - 500 zł!!!???
    Teraz ma być nawet do pół miliona, ale to "500" pozostaje:
    "Nowe przepisy przyznają tymczasową ochronę zabytkom w trakcie postępowania o wpis do rejestru zabytków lub na Listę Skarbów Dziedzictwa. Dla zabytku objętego tymczasową ochroną będzie obowiązywał zakaz podejmowania czynności, które mogłyby prowadzić do jego uszkodzenia lub zmiany wyglądu. Nowy przepis ma zapobiegać celowemu niszczeniu np. wyburzaniu budynków po to, by pozyskać działkę budowlaną pod nową zabudowę.(...)
    W ustawie o ochronie zabytków będzie także nowy rozdział dotyczący administracyjnych kar pieniężnych za naruszenie jej przepisów. W zależności od rodzaju przewinienia kary wyniosą od 500 zł do 500 tys. zł.
    Do tej pory tego rodzaju naruszenia były traktowane jako wykroczenia i to sądy ustalały, jaką karę wymierzyć."
    https://www.rp.pl/Nieruchomosci/309089982-Nowela-ustawy-o-ochronie-zabytkow-wysokie-kary-za-zburzenie-zabytku.html

    OdpowiedzUsuń
  3. To też. Przy inwesrychach wartych miliony, 5 stówek było śmieszne. Obecnie będzie zależało od sądów, a tu zaufania specjalnego nie mam, choć na pewno w jakimś stopniu sytuacja się poprawi.

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetnie napisane. Pozdrawiam serdecznie.

    OdpowiedzUsuń