środa, 3 kwietnia 2019

Cieciszew

Cieciszew to jedna z najstarszych wsi na Mazowszu (pocz. XIII w.) i niegdyś największa. Jest nietypowa jak na ten region, ponieważ jej najstarsza część jest okolnicą. Nowsza to już ulicówka, najpopularniejsza w Polsce.

Wieś placowa, owalnica, oblicówka, rozbudowana okolnica – typ wsi budowanej wokół centralnego placu, zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień z jednym lub dwoma wejściami do wsi. Plac o zróżnicowanym kształcie (owalnym, eliptycznym) zwany nawsiem zabudowany, ale wyłącznie obiektami wspólnymi dla wszystkich mieszkańców, takimi jak staw, cmentarz, kościół. Często z jednej strony wejścia znajduje się brama, a z drugiej kościół. 
                                                                                                                                 Wikipedia

Taki rodzaj wsi był niegdyś częsty na Pomorzu (Swołowo) i w Czechach (np. Holasovice). W Polsce jest rzadko spotykany.

Przyszłam ze Słomczyna, po drodze mijając ciekawą kapliczkę i piękny drewniak...

Kapliczka z 1894 (przy szosie ze Słomczyna do Cieciszewa)
PAMIĄTKA Z WŁASNEGO FUNDUSZU
PO ZMARŁYM W ROKU 1893. 1 STYCZ. JANIE
SYNIE WOJCIECHA MAGDZIARZA
GOSPODARZA WSI CIEJCISZEWA.
MAGDALENA MAŁŻONKA I MATKA ZMARŁYCH
Z DWOMA SYNAMI MICHAŁEM I ANTONIM
MAGDZIARZAMI
TĘ PAMIĄTKĘ WYSTAWILI D. 31 LIPCA 1894 R.


 ... i doszłam do centrum wsi.



 W Cieciszewie przyroda rzuca na kolana!

Jezioro Cieciszewskie - starorzecze Wisły
Jest pomysł zagospodarowania okolic jeziora i stworzenia infrastruktury dla turystów, ale nic się jeszcze w tym temacie nie dzieje.

Przystąpiłam do zwiedzania najstarszej części wsi, czyli okolnicy.




Tutaj znajduje się też miejsce po starym kościele. Drewniany kościół  został ufundowany przez Mrościsława Cieciszewskiego herbu Roch na początku XV w. (z tego rodu pochodziła matka Henryka Sienkiewicza, Stefania Cieciszewska).
W 1713 nastąpiła wielka powódź, która, oprócz klęski głodu w Warszawie i okolicach, spowodowała  zniszczenie kościoła będącego siedzibą najstarszej w tej części Mazowsza parafii (1236). Znaczną jego część zabrała woda, a ruiny rozebrano. W 1725 powstał obecny kościół w Słomczynie. Również browar, z którego słynął Cieciszew, został wtedy zniszczony i kolejny zbudowano już w Oborach.
Przy kościele istniał cmentarz, na którym chowano zmarłych przed przeniesieniem parafii do Słomczyna.

Te zdobione domy to już ulicówka.

Miejsce po 1-szym kościele parafii słomczyńskiej - ołtarz polowy pod krzyżem
Miejsce po 1-szym kościele parafii słomczyńskiej
Ul. Podlaska
Ul. Podlaska

W pobliskich Goździach - które formalnie są częścią Cieciszewa i do których prowadzi ul. Podlaska - znajduje się miejsce związane z powstaniem styczniowym. Pochowano tu powstańców oraz ludzi, którzy im pomagali. Wg miejscowej tradycji ci drudzy zostali powieszeni na drzewach wzdłuż drogi z Obór do Cieciszewa.
Szpital polowy znajdował się w pobliskiej oborze.


BOHATEROM
POWSTANIA
STYCZNIOWEGO 1863 R
W SETNĄ ROCZNICĘ
SPOŁECZEŃSTWO GROMADY
SŁOMCZYN 1963

Z kolei przy drodze wiodącej z Cieciszewa do Piasków można odwiedzić cmentarz z I wojny światowej.




Jak widać, mała obecnie wieś, ma swoją długą historię. Najstarsza parafia, browary i rozwój, zahamowany przez fatalne położenie za blisko Wisły.
Warto Cieciszew odwiedzić, żeby zobaczyć prawdziwą wieś, bo taka tam jeszcze istnieje, i zakupić tradycyjnie wytwarzane sery, które są na liście Dziedzictwa Kulinarnego Mazowsze.

02.05.22
 
Niestety już bez historycznej tablicy...

 
 
 

2 komentarze: