Truskaw - Zaborów Leśny - Mogiła Powstańców 1863 r. - Wiersze - Łubiec - Leszno

To miała być ok. 18 km wycieczka po Puszczy Kampinoskiej, ale w międzyczasie zmieniła się trasa i, w związku z tym, mój plan działania. Wyruszyłam z przewodnikiem z Truskawia, przeszłam z grupą przez Zaborów Leśny i Mogiłę Powstańców 1863 i odłączyłam się w Wierszach. Była to jedna z mądrzejszych rzeczy, jakie ostatnio zrobiłam.

Do Truskawia można dojechać autobusem 210 z metra Młociny. Do lasu wchodzi się na końcu ul. 3 Maja, przy parkingu i wiatach.

Najpierw były wrażenia czysto przyrodnicze...

Kaczeńce nieopodal Truskawia

... a potem zaczęły się konkrety :)

Obszar ochrony ścisłej "Zaborów Leśny" został utworzony w 1959. Obejmuje wydmy i bagna typowe dla Puszczy Kampinoskiej. Z tablicy informacyjnej można dowiedzieć się wiele o przyrodzie tego miejsca, ale mnie najbardziej interesowała jego przeszłość:

Starodrzew okalający trzy niewielkie stawy jest pozostałością po parku przy nieistniejącym już, a założonym w 1 poł. XIX w. folwarku Gać Zaborowska (obecnie leśniczówka KPN - Zaborów Leśny). W 1930 r. obejmował on 2807 mórg i należał do Stefana i Zofii z Lipińskich Piłsudskich, mieszkały w nim wówczas 62 osoby. (...)
Pozostałością folwarku Gać Zaborowska są okazałe drzewa. Trzy dęby szypułkowe o obwodach od 300 do 360 cm, rosnące koło osady leśnej, mają status pomnika przyrody. Drzewem pomnikowym jest także lipa drobnolistna o obwodzie 390 cm i wysokości 26 m widoczna przy rozstaju szlaków.

Staw folwarczny

Staw folwarczny

W Zaborowie Leśnym zaczyna się najdłuższa w Puszczy kładka (770 m, zielono-niebieski szlak). Prowadzi do Wyględów Górnych. Są też wiaty, można tu odpocząć.

Następnym punktem na trasie była Mogiła Powstańców 1863 r. Dochodzi się do niej po ok. 15 minutach. Jest to jedno z wielu miejsc pamięci w Puszczy - często spotyka się tu cmentarze, pojedyncze mogiły, pomniki lub drzewa, na których wieszano powstańców.

Na jednej z [wydm] znajduje się mogiła Powstańców Styczniowych z oddziału Walerego Remiszewskiego poległych 14 kwietnia 1863 r. w bitwie pod Budą Zaborowską. Mogiła ozdobiona jest krzyżem z 72 kolcami – tylu powstańców spoczywa w tym miejscu. Nie jest to jednak pełna liczba ofiar, wielu poległych zostało zabranych z placu boju przez rodziny, które przyjeżdżały tu z Warszawy na wieść o krwawej bitwie, inni pochowani zostali na cmentarzu parafialnym w Zaborowie. Niedobitki oddziału Remiszewskiego po schwytaniu ich przez Rosjan zostali powieszeni na Sośnie Powstańców w Górkach i Dębie Powstańców w Bielinach.

                                                                                                    mazowsze.szlaki.pttk.pl

Godzinę później byłam w Wierszach. To był mój główny cel.
Najpierw pomnik Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej z 2004 i Cmentarz Partyzancki 1944. Potem zajrzałam jeszcze na cmentarz parafialny, ale nie jest on zabytkowy.

Urna z ziemią zebraną z 22 pobojowisk na obszarze Puszczy Kampinoskiej

Warto dodać, że jednym z kapelanów Grupy "Kampinos" AK podczas Powstania Warszawskiego był późniejszy kardynał i Prymas Polski, ks. Stefan Wyszyński (ps. "Radwan III"). Został upamiętniony na jednej z tablic.
Do wsi należy iść żółtym szlakiem, za cmentarzem parafialnym w prawo.

W tym miejscu zaczyna się Aleja Pamięci Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej. Wzdłuż alei - stacje Drogi Krzyżowej związanej, oczywiście, z wojenną historią tych terenów. Stacje ufundowały różne organizacje, a zilustrowane są reprodukcjami obrazów Jerzego Dudy-Gracza. Ta podobała mi się najbardziej ze względu na psa. Tak już mam, że zwierzęta zawsze mnie ruszają...

Po drodze minęłam 2 kapliczki - starą i nową. Oczywiście skakałam wokół tej starej :) Nie wiem, z którego jest roku, ale jest to piękny relikt przeszłości! Nowa z kolei pokazuje kontynuację tradycji, bo zrobiona jest w tym samym stylu. Cudowne!!!

Po 20 minutach jeszcze jedna kapliczka, już przy kościele. Stara, odnowiona.

Drewniany kościół Niepokalanego Serca NMP to REWELACJA! Nie ze względu na wiek, bo powstał w 1976, z zewnątrz też nie robi aż takiego wrażenia. Ale za to wewnątrz!!!
Najpierw kilka słów o tym, co najważniejsze w jego historii:

Kościół w Wierszach jest wyjątkowo związany z walką o Niepodległość Ojczyzny. Na terenie obecnej parafii, od czasów Insurekcji Kościuszkowskiej, Powstania Listopadowego i Powstania Styczniowego, a przede wszystkim podczas II Wojny Światowej, Powstania Warszawskiego – toczono krwawe walki. Puszcza dawała schronienie żołnierzom, miejscowa ludność życzliwie przyjmowała partyzantów pod swoje dachy. (...) W Wierszach na placu apelowym księża kapelani odprawiali msze święte polowe.
Po wyzwoleniu w roku 1949 – rozpoczęto odprawiać polowe Msze Święte przy kapliczce przydrożnej, przy placu apelowym. (...)
Kiedy w 1953 r. kościół był już postawiony, ksiądz Prymas [Kardynał Stefan Wyszyński] wyznaczył termin poświęcenia nowej kaplicy na ostatnią niedzielę października i sam miał tego poświecenia dokonać. 25 września 1953 r. został aresztowany i internowany. Po odzyskaniu wolności 21 lipca 1957 r. (...) dokonał poświęcenia kościoła (...). W tym samym roku we wrześniu uroczyście otwarto Cmentarz Powstańczy. (...)
W roku 1974 – rozpoczęto starania o remont kościoła, zamierzano wybudować nowy, z lepszych materiałów. Pomimo wielkich trudności, udało się wybudować nowy kościół. 29 sierpnia 1976 r. – odbyła się główna uroczystość poświęcenia nowego kościoła.

                                                                                                                 parafiawiersze.pl

Przy kościele mnóstwo akcentów patriotycznych, m.in. krzyż od grobu ks. Jerzego Popiełuszki, i  plenerowa wystawa poświęcona historii Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej.

Miałam ogromne szczęście, że udało mi się wejść do środka. Akurat urządzano wnętrze przed Wielkanocą, a przemiła Pani, do tego z dużo wiedzą, pokazała mi najważniejsze rzeczy i pozwoliła spokojnie robić zdjęcia.
To, co czyni ten kościół absolutnie wyjątkowym, to motywy roślinne, a konkretnie rośliny puszczańskie, autorstwa ks. Bogdana Lisa. To nie jest wszystko to samo - należy patrzeć bardzo uważnie! Są tam nietoperze, ptaki, motyle, pszczoły, pająki, biedronki, ślimaki, myszy, a nawet nagi nietoperz!

Płaskorzeźba przedstawiająca płonącą Warszawę i obraz Niepokalanego Serca Wierszowskiej NMP w ołtarzu głównym

Nagi nietoperz przy wejściu :)

Przy kościele jest już właściwie koniec ulicy, ale warto zrobić jeszcze kilka kroków i zobaczyć starą szkołę. Obecnie budynek stoi niewykorzystany.

D. szkoła

Poszłam dalej ul. Księdza prałata Kniołka mijając kolejne wsie. Było przepięknie i sielsko, aż doszłam do głównej drogi przecinającej Puszczę (579). Chciałam się dostać do Leszna, ale komunikacji żadnej, a droga koszmarna: prawie same ciężarówki, pobocze niewdzięczne (czarny żwir). Za chwilę miał być autobus do Czosnowa, co też by mnie ratowało, ale go przegapiłam! Wyglądał jak samochód dostawczy (granatowy busik). Tak więc poszłam do Leszna :(
Droga wiodła częściowo przez las, częściowo przez tereny podmokłe.

Wiersze - uwaga na zwierzaczki na słupach! :)

Krogulec

Krogulec

Krogulec - "1906 Boże błogosław zboże"

Kiścinne

Stary krzyż na trasie Roztoka - Łubiec

Łubiec spodobał mi się na tyle, że do niego weszłam na moment. Chyba najwięcej tam było wierzb, no i ten drewniak widoczny z szosy. Jest klimat!

Łubiec, przy głównej drodze

Łubiec

Gdybym miała powiedzieć, co na tej trasie było najfajniejsze i najbardziej godne zobaczenia, to byłyby to absolutnie Wiersze i spacer ul. Księdza prałata Kniołka. Puszczańskie wsie - tradycyjna zabudowa, wierzby poolęderskie, gniazda bocianów, krzyże i kapliczki. A Puszcza ze względów przyrodniczych - zawsze!



https://mazowsze.szlaki.pttk.pl/230-pttk-mazowsze-obszar-ochrony-scislej-zaborow-lesny
https://mazowsze.szlaki.pttk.pl/239-pttk-mazowsze-cmentarz-partyzancki
http://www.parafiawiersze.pl/historia/