Łęczna

Z wyjazdem do Łęcznej zwlekałam kilka lat z powodu dziwnej sytuacji Muzeum Regionalnego w synagodze, które bardzo chciałam zwiedzić. I tak mi się nie udało, ale już dłużej czekać nie chciałam. Chciałam też zobaczyć wspaniałe domy zajezdne, świadczące o targowej przeszłości miasta.

Tak więc po zwiedzeniu Włodawy, w połowie dnia, znalazłam się wreszcie w Łęcznej. Idąc ul. Krasnystawską do centrum, rozglądałam się podekscytowana za domem podcieniowym z poł. XIX w. pod nr 4. Nie zrobiłam zdjęcia, bo chcę zapomnieć, a Wy nie powinniście tego widzieć... Powiem tylko, że nie są to drewniane słupy, a z białej cegły. Plus beton i dach z eternitu. Totalne bezguście :(

Podłamana zniszczeniem zabytku, poszłam dalej w kierunku kościoła pw. św. Marii Magdaleny z 1631 r.
Wystrój wewnętrzny jest z XVII i XVIII w., ale wejść się nie dało, nawet do przedsionka.
Kościół znajduje się na Szlaku Renesansu Lubelskiego.

Ceglana dzwonnica, 1781 - 1805

W pobliżu znajduje się drewniany budynek dawnej plebanii z ok. 1858 r. W 1983 r. została wpisana do rejestru zabytków, wraz z ogrodzeniem.

Duża Synagoga w Łęcznej jest jedną z piękniejszych, jakie widziałam. Nie jest jakoś specjalnie ozdobna, ale ma styl, robi wrażenie. Ja po prostu nie lubię, jak zabytek "pachnie farbą", chociaż jasne, odnawiać trzeba. Była kilka razy przebudowywana. Dobudówka nie jest oryginalna, dach kryty gontem, niestety też nie - to efekt remontu w latach 50-tych. Dach dodatkowo był remontowany w 1991 r.

Ul. Bożnicza 19

Synagoga powstała ok. 1655 r. W XIX w. przeszła 2 pożary, podczas wojny została zdewastowana - Niemcy urządzili w niej magazyn. Potem była niszczona przez miejscową ludność. W końcu w 1952 r. groziła jej rozbiórka. Na szczęście zamiast tego, rozpoczął się remont.
Od roku 1966 do 2014 było tu Muzeum Regionalne, ale potem synagoga została odzyskana przez gminę żydowską i to był koniec. Obecnie stanowi własność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i stoi opuszczona. Stąd moje czekanie na zmianę sytuacji, na którą się chyba nie zanosi :(
Obok znajduje się małe lapidarium z macewami. Wnętrze synagogi można obejrzeć tu.
 

Rynek II/ Partyzantów

Synagoga wpisuje się idealnie w klimat tej części miasta, zamieszkanej niegdyś przez Żydów. Mieszkali głównie w okolicach Rynku II. Wiedziałam, że zachowały się ślady po mezuzach, zaczęłam więc krążyć i oglądać wszystkie drzwi :) Znalazłam jedną, na najbogatszym chyba domu na Rynku.



Mezuza - zwitek pergaminu z naniesionymi dwoma fragmentami Tory, umieszczony w pojemniku wykonanym z drewna, metalu, kości lub szkła, albo w rurce, i zawieszany na zewnętrznej prawej framudze drzwi [...] osoba przekraczająca drzwi wejściowe powinna dotknąć mezuzy dłonią.
                                                   

Rynek II/ Partyzantów

Rynek II

Gmina żydowska powstała w Łęcznej na przełomie XV i XVI w., a w XVI i XVII w. była drugą pod względem wielkości w woj. lubelskim. W 1764 r. Żydzi stanowili 1/3 mieszkańców miasta, w 1850 - 62%. W okresie międzywojennym Łęczna była w ponad połowie zamieszkana przez ludność żydowską. Istniała synagoga, dom modlitwy, łaźnia, dom przedpogrzebowy, kirkut i sklep.
Getto zostało utworzone w 1940 r. na obszarze Rynku III, w pobliżu synagogi. Było nieogrodzone aż do 1942 r.
Pani, z którą rozmawiałam opowiedziała mi, co się stało koło synagogi w 1943 r. Jej matka była naocznym świadkiem, więc usłyszałam całą relację ze szczegółami. To naprawdę zupełnie co innego niż przeczytać w książce...  (Opowiada o tym również świadek na stronie Wirtualny Sztetl, w linku podanym poniżej.)

Po wysłuchaniu tej opowieści wróciłam w okolice synagogi, żeby dokończyć zdjęcia. Czułam się dziwnie...

Ul. Bożnicza 21

Mała Synagoga (dom modlitwy, szkoła żydowska) powstała na początku XIX w. Podobnie jak sąsiednia Duża Synagoga paliła się 2 razy. Po wojnie została przebudowana, tzn. zniszczono praktycznie całe jej wnętrze. Ocalała tylko kamienna rytualna umywalnia do oczyszczania rąk.
Była tam kaszarnia, filia Spółdzielni Pracy Drewno, zakład krawiecki, a od 1993 r. - biblioteka.

Łęczna uzyskała prawa miejsce w roku 1467, a wraz z nimi przywilej organizowania 2 jarmarków. Od tego czasu nastąpił szybki rozwój miasta, do czego przyczyniło się też bardzo korzystne położenie na skrzyżowaniu szlaków handlowych i spławna rzeka Wieprz. W 1 poł. XVII w. do Łęcznej ściągali kupcy z całego Królestwa Polskiego, Rosji, Niemiec i Austrii. Później miasto podupadło w wyniku wojen, epidemii, pożarów i zmiany dróg handlowych.
Śladem dawnej świetności jest układ architektoniczny miasta z 3-ma rynkami, który kształtował się od XV do początku XIX w., oraz domy zajezdne z XIX w. Sień zajezdna stanowi w nich ponad 1/3 powierzchni! W okresie jarmarków pełniły rolę kwater mieszkalnych i stancji.
Piękne, unikalne, i w żaden sposób nie chronione...

 Pl. Kanałowy 26

Pl. Kanałowy 26

Ul. 3 Maja 26

 To miał być jeden z ładniejszych domów zajezdnych, a jest beton :( Dach był czarny.

 Ul. 3 Maja 37

Ul. 3 Maja 37 - po lewej stronie komórka, nie brama

 Miał być jeszcze przy pl. Kanałowym 18, ale nie znalazłam, pewnie już nie istnieje.

 Na koniec kilka reprezentacyjnych budynków na Rynku I.

Urząd miejski

Ratusz, k. XIX w. (d. odwach)

Do Łęcznej chciałabym wrócić, bo ciągle mam jeszcze nadzieję, że kiedyś uda się wejść do synagogi i zwiedzić muzeum, gdziekolwiek by nie było. Czekam też na zakończenie rewitalizacji zespołu dworsko-parkowego na  Podzamczu (od 1975 r. w rejestrze zabytków). Na początku XVI w. stanął tam zamek. Zachowały się zabudowania folwarczne, które mają być udostępnione do zwiedzania, ma być też punkt widokowy.
Poza tym, przegapiłam kapliczkę św. Magdaleny z ludową figurą - a takie figury najbardziej lubię - i mansjonarię z ok. 1639 r. przy kościele. Jak ja to zrobiłam??? :(
Wniosek jest taki, że Włodawa i Łęczna to zdecydowanie za dużo jak na 1 dzień. Tylko że tyle jest miejsc do zobaczenia, a czasu tak mało...



http://www.leczna.pl/pl/miasto/zabytki/
http://www.leczna.pl/pl/aktualnosci/art3679.html
http://powiatleczynski.pl/baza,show,258,zabytki-gminy-leczna.html
https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/l/654-leczna/99-historia-spolecznosci/137622-historia-spolecznosci