Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu

Muzeum Sportu i Turystyki przy ul. M. Kopernika 2 w Karpaczu mieści się w budynku z 1936 wzniesionym społecznie z przeznaczeniem na cele muzealne.
Początkowo było to Muzeum Regionalne, potem zostało zamknięte, reaktywowane w 1974 jako filia Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, a od 2003 działa jako samodzielna instytucja.


Wystawa stała składa się z 3 części:

• Geneza i rozwój turystyki, 
• Z dziejów sportów zimowych,
• Ochrona przyrody. 

Najbardziej mi zależało na zobaczeniu lektyki do wnoszenia turystów na Śnieżkę, ale ciekawych eksponatów jest oczywiście dużo więcej.

Sanie rogate do zwożenia siana

Walonowie (Walończycy) przybyli w Karkonosze w połowie XII w. Byli to poszukiwacze skarbów, znawcy kamieni szlachetnych. Różnymi znakami oznaczali drogi prowadzące do miejsc, gdzie znajdowały się cenne kruszce.

Kamień waloński

Szufelka do zbioru jagód i nożyce do strzyżenia owiec

Sanie rogate do zwożenia turystów, pocz. XX w.

Ostatnia lektyka karkonoskich tragarzy znaleziona w latach 80. XX w. w domu przy Strażackiej

TRAGARZE LEKTYK W KARKONOSZACH

       Dzieje noszenia turystów w lektykach u stóp Śnieżki liczą już ponad 300 lat. W roku 1697, "a dokładnie 31 sierpnia, hrabia Krzysztof Leopold Schaffgotsch w towarzystwie 20-osobowej świty składającej się z leśników, stolnika, kamerdynera, kucharza, 2 hajduków, a nawet zabranego do walki z Duchem Gór egzorcysty ojca Eustachiusza z zakonu franciszkanów, a także poddanych, którzy nieśli jego Ekscelencję grafa oraz prowizję i inne potrzebne rzeczy", dotarł na sam szczyt Śnieżki. 
       Korpus Przewodników i Tragarzy Lektyk i Bagażu rozpoczął swoją działalność w roku 1817 i było to najprawdopodobniej pierwsze tego typu stowarzyszenie w Europie. Potwierdzeniem tego faktu jest pismo z 15 sierpnia 1838 roku Wydziału Spraw Wewnętrznych Królewskiej Rejencji w Legnicy do Urzędu Kameralnego w Sobieszowie:
" w roku 1817 pod specjalnym nadzorem kierownictwa królewskiego starosty powstała w powiecie jeleniogórskim organizacja przewodników i tragarzy lektyk. Jej zadaniem było spośród wszystkich przewodników i tragarzy, usługujących podróżnikom górskim, dopuszczać do obsługiwania przybyłych wędrowców tylko właściwych ludzi z urzędowym zezwoleniem. ...
Aktualna organizacja przewodników i tragarzy lektyk w powiecie jeleniogórskim jest też prawidłowa pod względem prawnym i ustawowym, ponieważ opiera się na &21 z 2 listopada 1810 o wprowadzeniu powszechnego podatku przemysłowego oraz na &131 ustawy z dnia 7 września 1811 roku o policyjnym stanie rzeczy rzemiosła".
       W 1844 roku wędrujący na Śnieżkę turyści mogli skorzystać tutaj z usług: 5 przewodników, 8 tragarzy lektyk i 7 pomocników tragarzy. Reprezentowali oni różne zawody, spośród nich 12 było dniówkarzami, a 2 - stolarzami. Znaleźli się też w tym towarzystwie wiejski sędzia, krawiec łaciarz, tkacz, kramarz, szewc łaciarz, a nawet zielarz...
       Działalność tragarzy lektyk w Karkonoszach kończy się na początku XX wieku.

                                                                                                 tablica informacyjna

Pod koniec XIX w. w Karpaczu istniało kilka stacji tragarzy lektyk. Jedna z nich mieściła się w budynku z 1890 przy ul. Słowackiego/ Okrzei (pensjonat "Chrobry").

Karple (do chodzenia po śniegu i bagnach), pocz. XX w.

Plecak - nosiłki

Na koniec uwaga praktyczna. Po prawej stronie od wejścia do Muzeum znajduje się kamień waloński z wyrytym odciskiem ludzkiej dłoni. Ja przegapiłam :(


http://www.muzeumsportu.org/